Strona:PL Walka o język polski w czasach Odrodzenia.djvu/048

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

a następnie w r. 1558 zalecał zawarcie pokoju między Francją i Hiszpanją (Exhortation pour la paix) i opiewał układ zawarty w Cateau-Cambrésis na wiosnę r. 1559, na krótko przed śmiercią króla Henryka II (La paix au roy Henry II). — Wpływ tego poety i echa tej znajomości występują w twórczości Kochanowskiego dosyć wyraźnie. Starano się je określić i poruszono już niektóre szczegóły[1].
Przedewszystkiem nowe prądy, wywalczające narodowej literaturze równe z klasycznemi prawa, lub nawet wyższe, nie mogły pozostać bez wpływu na duszę i rozwój młodego poety. W r. 1542 wyszedł u Aldusa Dialogo delle lingue z pod pióra Padewczyka Sperone Speroni’ego, pismo ucierające się za prawami języka włoskiego. Było ono tak poczytne, że w latach 1543 i 1544 ukazały się nowe wydania, wreszcie w r. 1546 aż dwa nakłady. Krótko więc przed pobytem Kochanowskiego w Padwie poruszył Dialog Speroni’ego umysły i obóz literatów, a wpływy tego traktatu sięgnęły Francji. Około r. 1550 mnożyły się w Paryżu rozprawy w obronie francuskiego języka, a w r. 1549 pojawiła się Défense Du Bellay’a, który na korzyść francuskiego języka przyswoił sobie pełno rozumowań włoskiego autora. — Na podłożu tych wszystkich natchnień i wpływów zrozumiemy lepiej prześliczną pieśń Kochanowskiego:

Czego chcesz od nas Panie za Twe hojne dary,

może pierwszy ze znanych utworów poety, napisanych po polsku. Wiadomo, iż Zamoyski Jan „wspominał, że był w młodości swej na zjeździe w Sandomierskiej ziemi, gdzie

  1. Niedawno uczynił to prof. Windakiewicz w artykule zamieszczonym w „Przeglądzie Warszawskim“, rocznik I, nr. 2. Nowa książka Nolhac’a: Ronsard et l’humanisme (Paris 1921) dużo przyniosła nowych materjałów.