Szczególnego środka używają w celu zabezpieczenia się od poboru wojskowego. Na krótko przed oględzinami wojskowemi trzeba obetrzeć twarz całunem; kto tak postąpił, okaże się niezdatnym do wojska. (Dąbrówno).
Jako rodzaj amuletów używane były, przynajmniej jeszcze w wieku zeszłym, tak zwane strzałki piorunowe. O używaniu ch Pisański zaznacza co następuje: Gdy się chmury zbierają i coraz głośniejszy łoskot zapowiada, że wkrótce burza nadciągnie, wówczas ktoś z domowników kładzie palec w otwór, znajdujący się w większych kamieniach, obraca kamień kilka razy dokoła, wymawia kilka zabobonnych wyrazów, rzuca kamień z całą siłą ku drzwiom i wierzy, iż tym sposobem zabezpiecza dom swój od pioruna. W tej samej intencji kładą takie strzał, ki piorunowe małym dzieciom do kołyski. Wierzą oni w ich siłę ukrytą w takich nawet przypadkach, które nic wspólnego z piorunem nie mają; np. przez otwory tych kamieni doją krowy, kiedy z wymion z mlekiem krew wypływa[1].
- ↑ Pisański, Ueberbleibsel itd. nr. 23, § 8. Pisański czerpie te szczegóły z wydanej w r. 1717 przez proboszcza Węgoborskiego Helwiga Lithografia Angerburgica. Helwig pisze na str. 30: „Cerannite nomine venit iis, qui ex nubibus cadere autumabant, qua de causa etiam germanico Straalstein, Donnerstein, Donnerkeul efferebatur. Qui autem germanico idiomate Alpschoss vocabant vel Schossstein, hi ab ephialte et sagittis appellationes traducebant, existimantes, lapides ejusmodi quocunque modo potum contra hujusmodi suppressiones valere ac imprimis fascinationibus occurere posse; a similitndine vero teli, quod Schoss vocamus, derivabant. quod ad vulnera et pleuritidem prodesse conjiciebant.” Dalej na str. 84: „Et quoniam adhuc hodie e ruderibus quondam conflagratarum aedium, in primis, quae a gentilibus olim inhabitatae fuerunt, ejusmodi mallei eruuntur, credibile est eos in usus sacros (potius dixerim superstitiosos) adhibitos et in domibus asservatos fuisse, quibus deinde incendio consumptis, terra obrutos remansisse, donec tandem qualicunque occasione oblata effossi fuerunt. Quod occasionem multis dedisse videtur existimare, ea domicilia, in quibus iuveniuntur, lapide fulminari e nubibus percussa, accensa et combusta fuisse, eoque ipso lapidibus his nomen lapidum fulminarium, germ. Donner-Keulen, Strahl, Donner-oder Stein-Hammer tam ex vulgi sententia, quam ex assensu doctiorum, quamquam minus considerate, impositum fuisse. Illustrare videtur hanc nostram opinionem abusus hujus lapidis a rusticis quibusdam
ki. Wiadomość udzielona z Chojnie w Völkerstimmen Germaniens, t. III, str. 637. Porówn. także „ambałek“ (Hahnenbalken) w Grimma, Kinder-und Hausmährchen, t. II, 277.
