Strona:PL Tołstoj - O wojnie.djvu/15

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

ludzie naszych czasów nadużywają mowy — owego środka komunikowania myśli. Nic nie wykazuje jaskrawiej, jak dalece utraciliśmy zdolność do jasnego, rozsądnego myślenia. Używamy myśli i mowy rozmyślnie nie do kierowania działalnością ludzką, lecz do usprawiedliwiania wszelkich — chociażby najbardziej zbrodniczych — postępków swoich. Ostatnia wojna boerska i obecna wojna japońska, które każdej chwili mogą się przekształcić w rzeź powszechną, dowodzą tego niezbicie. Żadne dyskusye antymilitarystyczne nic nie wpłyną na przerwanie wojny. Tak samo, jak gdybyśmy za pomocą najwymowniejszych i najbardziej uzasadnionych dowodzeń chcieli przekonać rozżarte psy, że korzystniej byłoby rozdzielić kawał mięsa na odpowiednie części, niż kaleczyć się nawzajem i w końcu stracić owo mięso, które porwie jakiś pies biegnący obok nich, lecz w walce nie biorący udziału.
Pędzimy ku przepaści, nie możemy się zatrzymać w drodze i zbliżamy się do brzegu otchłani.
Dla każdego człowieka rozsądnego, który rozmyśla o dzisiejszem położeniu ludzkości i o tem, do którego ludzkość nieuchronnie się zbliża, musi być jasne, że niema żadnego rzeczywistego wyjścia z tego położenia, że nie można wymyślić żadnych kombinacyi lub organizacyi, które by nas uratowały od nieuniknionej zguby.
Że pominiemy już zagadnienia ekonomiczne, które coraz bardziej się wikłają, same te stosunki wzajemne między państwami, zbrojącemi się jedno przeciw drugiemu i każdej chwili gotowemi do rzucenia się w odmęt wojny, jasno wskazują na zgubę, do której zdąża cała tak zwana ludzkość cywilizowana.
A więc — co mamy czynić?

VI.

Przed dwoma tysiącami lat Jan Chrzciciel, a potem Jezus rzekli ludziom: „Czas się spełnił, a Królestwo Boże jest tuż, zastanówcie się i uwierzcie w Ewangelię (Św. Marek I, 15), „a jeśli nie zastanowicie się, to zginiecie“ (Łukasz XIII, 5).
Ale ludzie nie słuchali ich, i zguba, przepowiadana przez nich, już jest bliska. I my, ludzie dzisiejszej doby, musimy ją widzieć. Już giniemy i dlatego nie możemy niebacznie pomijać — stare wiekiem, ale dla nas nowe — środki zbawienia. Musimy spostrzegać, że