Przedstawiłem starania Władysława Mickiewicza około zdobycia pamiętnika ciotki, który, wedle pogłosek, miał zawierać „skandale“ o Adamie Mickiewiczu, wedle świadectwa Lenartowicza szczegóły o towianizmie „ciekawe ale nie budujące“, wedle zaś listu Artura Wołyńskiego szczegóły „stosunku Mickiewicza z jakąś Litwinką“, „jako wynik towianizmu, którego wyznawcy uważali wszystko za wspólną własność“. Rzecz prosta, iż pamiętniki te muszą być i dla nas niezmiernie interesujące, i jedynie „bronzowości“ Mickiewicza można przypisać fakt, że się niemi do dziś dnia nikt nie zajął. Wszakże to jest sprawa, sięgająca w najbardziej tajemnicze mroki towiańszczyzny!
Jak wspomniałem, Pamiętnik ten znalazł się po śmierci Zofji z Szymanowskich Lenartowiczowej w dwóch rękach, jedna część dostała się po jej śmierci Kraszewskiemu, który wziął pamiętnik do przejrzenia, i — jak to było podobno w takich razach jego zwyczajem — nie
