je tylko w jednym rodzaju rad, tych mianowicie, które go uczą (pomnożyć swą władzę. Gdzież znajdą młode dziewczęta swego Quirogę lub Riega, zdolnych despotom, którzy je gnębią i poniżają aby je gnębić tem skuteczniej, udzielić owych zbawiennych rad, które nagradza się łaskami i orderami w miejsce szubienicy Porliara?[1].
Jeżeli taka rewolucja wymaga kilku stuleci, to dlatego, iż, żałosnym trafem, wszystkie pierwsze doświadczenia z konieczności muszą być sprzeczne z prawdą. Oświećcie młodą dziewczynę, ukształtujcie jej charakter, dajcie jej wychowanie w prawdziwem znaczeniu słowa: widząc prędzej lub później swoją wyższość nad innemi kobietami, staje się pedantką, to znaczy najnieznośniejszą i najbardziej wynaturzoną istotą pod słońcem. Niema mężczyzny, któryby nie wolał spędzić życia ze służącą niż z sawantką.
Posadź młode drzewo w gęstym lesie, pozbawione powietrza i słońca przez sąsiednie drzewa, a liście jego zmarnieją, ono samo przybierze wysmukły i niedorzeczny kształt, nie będący kształtem natury. Trzeba sadzić odrazu cały las. Któraż kobieta pyszni się, że umie czytać?
Pedanci powtarzają nam od dwóch tysięcy lat, że kobiety mają umysł żywszy a mężczyźni tęższy, że kobiety mają w myśleniu więcej subtelności a mężczyźni więcej skupienia. Dudek paryski, przechadzając się niegdyś w Wersalu, wnosił też ze wszystkiego co widział, że drzewa rodzą się strzyżone.
Przyznaję, że małe dziewczynki mają mniej siły fizycznej niż chłopcy: można z tego wyciągnąć wnioski co do intelektu, wiadomo bowiem, że Wolter i d’Alembert byli w swojej epoce pierwszymi zapaśnikami na pięści. Każdy przyzna, że dziesięcioletnia dziewczynka ma dwadzieścia razy więcej sprytu niż mały urwis w tym wieku. Czemuż w dwudziestym roku staje się dużą idijotką,
- ↑ Quiroga (1784 — 1841), hiszpański generał i mąż stanu, szermierz idei konstytucyjnych; toż samo Riego (powieszony w r. 1823). Porlier, patrjota hiszpański, stracony w r. 1815. (Przyp. tłum.).
