Strona:PL Stefan Żeromski - Ludzie bezdomni 02.djvu/188

 — Nie. Myślę tylko, że »zbrodnia« powinna być tak samo wyzwolona, jak cnota.
 — Ach!
 — Duch ludzki jest niezbadany, jak ocean. Spojrzyjcie w siebie... Czy nie zobaczycie tam ciemnej otchłani, w której nikt nie był? O której nikt nic nie wie? Siłą przymusu, ani żadną inną nie może być wytrzebione to, co nazywamy zbrodnią. Wierzę mocno, że w tym duchu nieogarniętym sto tysięcy razy więcej jest dobra, — ależ co mówię! — w nim wszystko, prawie wszystko jest dobre. Niech tylko będzie wyzwolone! Wtedy okaże się, że złe zginie...
 — Czyliż w to można uwierzyć?
 — Widziałem gdzieś rycinę... Na słupie obwieszony został zbrodniarz. Tłum sędziów schodzi ze wzgórza. Na każdem obliczu maluje się radość, zwycięstwo... Każą mi wierzyć, że ten człowiek był winien.
 — A cóż wam dowodzi, że tak nie było. Może to był ojcobójca? Co wam pozwala czynić przypuszczenie, że tak nie było.
 — Mówi mi o tem... Dajmonion.
 — Kto?
 — Mówi mi o tem coś boskiego, co jest we mnie.
 — Cóż to jest?
 — Mówi mi to w głębi serca. W jakiemś podziemiu to słyszę... Poszedłbym i całował stopy tego, co zawisł. I gdyby tysiące świadków wiarogodnych przysięgły, że to jest ojcobójca, matkobójca, zdjąłbym go z krzyża. Na podstawie tamtego szeptu... Niech idzie w pokoju...