Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz - O Czystej Fromie.pdf/27

kogokolwiekbądź. Kiedy nareszcie się to skończy.
 Zrozumieć trzeba, że proces powstawania dzieł sztuki i rozwój artysty polega na tem, że najpierw zdobywa on swoją formę wyrazu, wyrażając uczucia i myśli i przedstawiając swoje wyobrażenia. Jest to stadjum pierwotne, na którem zatrzymują się czasem ludzie nawet utalentowani, a następnie popadają w naturalizm, nie mogąc dobrnąć do sfery Czystej Formy.
 Następnie, przezwyciężając materjał życiowy czyni artysta z niego tylko pretekst do napięć kierunkowych i dynamicznych i dla zabarwień jakościowych, tworząc oderwane konstrukcje formalne. Oczywiście rozwój ten musi być osiągnięty w sposób naturalny, a nie programowy. O ile dany osobnik nie tworzy stylu swego par force, proces ten postępuje bardzo powoli i może podlegać znacznym wahaniom. Walka z życiową treścią w sztuce jest historją zawiłą i ciężką i czasami nie można wymagać od danego artysty zupełnej ciągłości rozwoju i konsekwencji w stosunku do jego teoretycznych, a nawet nie ujętych pojęciowo założeń, które z prac jego poprzednich wydedukowaćby można. Jednak należy wymagać od widzów i słuchaczy pewnego nastawienia na przyjmowanie formalnych, a nie życiowych wartości dzieł sztuki. Można to w dzisiejszych czasach presji naturalistycznej ideologji osiągnąć przez pouczanie ich o tem, na czem polega istota sztuki wogóle, o czem, wskutek wychowania i życia w atmosferze naturalizmu zapomnieli, lub nie wiedzieli wcale. Oczywiście nikt nie może