Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz-Szkice estetyczne.djvu/60

czy też służy do imitacyi różnic materyi, z której się składają dane przedmioty (rośliny, figury, draperye, kryształy).
 Czy na obrazie jest temat realny, mogący dać pole do literackich domysłów, czy nie, czy obraz ten ma tytuł prosty: „Dama w zielonym szalu“, czy też zawiły: „Wujaszek, wydający siostrzenicy ostatnie rozporządzenia przed śmiercią“, nie przesądza to o jego wartości z punktu widzenia Czystej Formy i zarówno w jednym wypadku, jak w drugim, może on być z tego właśnie punku widzenia doskonałym, lub lichym. Możliwe są świetne obrazy realistyczne i ostatnie knoty w Czystej Formie i naodwrót.
 Tylko nie można mówić w ten sposób, że np. knot formalny (t. zn. dzieło o nieudanem dążeniu do Czystej Formy), gorszy jest lub lepszy, od danego obrazu realistycznego, ponieważ mówilibyśmy tu o rzeczach między któremi pojęcia „lepszy“ i „gorszy“ nie miałyby żadnego sensu. Byłoby to analogiczne do powiedzenia, że lampa gorsza jest od potrawki z cielęciny, lub naodwrót. Jednak większa część znawców i publiczności stoi na tem trudnem do utrzymania stanowisku. Mimo to chodzi o mniej, lub więcej, świadomą intencyę autora. Czy główną rzeczą dla niego było właśnie odtworzenie świata zewnętrznego, czy też oderwana konstrukcya kształtów na płaszczyźnie t. zn. Czysta Forma.