Strona:PL Stanisław Brzozowski - Legenda Młodej Polski.djvu/383

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Wells mówi w jednej z ostatnich swoich książek Z prawdziwie zastanawiającym entuzyazmem o humorze“. Rzadko kiedy jesteśmy w stanie zrozumieć prawdziwe znaczenie jakiejś myśli lub jakiegoś stanu duszy, gdy stanowią one cząstkę zasadniczej struktury kulturalnej jakiegoś obcego nam, a posiadającego wielką przeszłość poza sobą narodu. Im głębiej tkwi w organiźmie kultury dana myśl lub stanowisko duchowe, tem niedostępniejsze są one dla cudzoziemca. Psychologia zaznajamiania się z obcemi kulturami jest wogóle bardzo ciekawą rzeczą; widzimy często w obcej kulturze to, czego nam najbardziej brak w naszej własnej, czujemy jej dobrodziejstwa, nie czujemy ograniczeń. Przychodzi ona do nas jako świat gotowych już wartości, świat, w którym psychika nasza może swobodnie wyszukiwać te tony, których najbardziej potrzeba jej w życiu. Obca kultura jest zawsze dla nas światem wyzwolenia duchowego, oderwania się od życia i dlatego ukazuje się ona nam w innem zupełnie świetle niż nasza własna. Tu nas nie uciska, nie gnębi powolność dojrzewania, tu jesteśmy w stanie Wyczuć wielką jedność zasadniczą poza najgwałtowniej zwalczającymi się wzajemnie antagonizmami. Gdy wżyjemy się n. p. głębiej w historye zjednoczenia