Strona:PL Smolka Kontrakt pożyczki.pdf/7

5

Kontrakt pożyczki z Dura — Europos

jakiemu Barlaasowi, który — sądząc z nazwiska — był Arabem, sumę 400 drachm. Pożyczka jest zahipotekowana na całem mieniu dłużnika i opiewa na rok. Zamiast procentów od pożyczki Barlaas zobowiązuje się ofiarować swoją pracę, mieszkając u Phraatesa i spełniając wszelkie jego rozkazy. W ciągu tego roku będzie mógł nie pracować przez 7 dni, ale tylko z powodu choroby; na wypadek bezrobocia z innego tytułu, będzie płacił jedną drachmę za każdy dzień. Z drugiej strony Barlaasowi należy się utrzymanie oraz kilka sztuk odzienia, a przypuszczalnie i kilka podarunków w dnie świąteczne. Dłużnik bierze na siebie wszelkie ryzyko za straty, które mogłyby wyniknąć czyto dla niego, czy dla jego majątku, oraz za płacenie podatków państwowych i wszelkich innych należytości, wynikających z kontraktu.
 Po roku występuje kilka możliwości, a mianowicie:
 1) Barlaas może spłacić swój dług, jak i ewentualne kary pieniężne, a Phraates może przyjąć pieniądze, kładąc tem samem kres zobowiązaniom obustronnym, wynikającym z kontraktu;
 2) Barlaas może nie spłacić długu, a wtedy pozostaje status quo zgodnie z warunkami kontraktu;
 3) Phraates może zażądać zwrotu pieniędzy, a nie otrzymawszy ich, rozpocząć kroki sądowe, mające na celu przysądzenie mu osoby Barlaasa, mienia zahipotekowanego i wogóle wszelkiej jego własności.
 Powyższy akt zgadza się naogół z tem, cośmy wiedzieli o kontraktach greckich ze wzmianek w źródłach literackich, dalej z kilku kontraktów czy wzmianek o kontraktach, znalezionych w inskrypcjach z Grecji, z wysp morza Egejskiego i z Azji Mniejszej, a wreszcie z tysięcy dokumentów papirusowych egipskich, zarówno plolemejskich, jak rzymskich.
 Pożyczki na hipotekę były pospolite; wszystkie one mają jeden rys charakterystyczny, który wygląda na niezmienny mimo licznych zmian, od których kontrakty nieraz są zależne, mianowicie, że własność zahipotekowana jest zatrzymywana przez dłużnika, wszelako jest przez niego przeznaczona ewentualnie na definitywne uregulowanie długu na wypadek, gdyby go nie mógł spłacić w gotówce.