Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 574.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
563
Franciszkanie w Polsce.

ckiego na składy zabrane i zniszczone zostały. W jednej z nich spoczywa ciało bł. Salomei. Zadziwiały pracą i sztuką stalla, czyli ławki przed wielkim ołtarzem, kosztem Jana Morsztyna, kasztelana wiślickiego, staraniem ks. Adama Siechy, gwardjana, a ręką braciszka zakonnego Antoniego Szwacka († 1709) zdziałane; jak niemniej dwa ogromne obrazy sławnego malarza Tom. Dolabelli. W spaniałe krużganki przy tym kościele zasługują na uwagę, ze względu budowy i portretów bpów krakow., które na nich poumieszczano. Gdy bowiem w Assyźu r. 1258 w kośc. fran. Innocenty IV Pap. ogłosił kanonizację ś. Stanisława, bpa krak., wysłani legaci kapituły zobowiązali się, imieniem bpów krakow., że każdy wstępujący na tę stolicę pasterz prześle do kościoła w Assyźu swój portret i 100 skudów. Przewidując jednak, że dla odległości trudno będzie dopełnić tego zobowiązania, bpi krak. weszli w układ z fran. krakow., a ci z klasztorem w Assyźu, któremu posłali figurę ś. Franciszka ze srebra, wysokości 3 łokcie mającą, i prawa jego nabyli. Wszystkie jednak dawne pomniki przez pożar r. 1655 spalone zostały; z późniejszych 27 dotąd widzieć można. Kościół ten sławny miał wiele pomników i chował ciała znakomitych osób. Tu spoczęły zwłoki fundatora Bolesława Wstydl. († 1279), brata bł. Salomei, a męża bł. Kunegundy. Kości te z framugi w murze wydobyte, opieczętowane i przez towarzystwo archeologiczne w skarbcu klasztornym złożone zostały (1851). W trumnie jednak grobowca znaleziono trzy czaszki, a gdy akta popalone, nie wiadomo zatém czyje są one w szczególności. Bezwątpienia jedna jest Bolesława, druga zaś i trzecia prawdopodobnie bł. Henryka, spowiednika bł. Salomei, i Doroty Rokowskiej, pobożnej wdowy, która w bliskości grobu bł. Salomei pochowaną została. W tym kośc. pochowany także Piotr Kochanowski (1620), Sebastjan Petrycy (1622) i inni; z zakonników zasłużeńszych: Walerjan Gutowski, Bazyli Rychlewicz (1710), Kassjan Korczyński (1784). K lasztor też wspominany w historji, z powodu ucieczki Władysława Łokietka, jaką mu ułatwili zakonnicy, przed Henrykiem Probusem, księciem wroclaw., 1290 r. Filadelfja (ob.) zawarta w Bazylei 1435 r. między czterema zakonami, tu istniała do r. 1730. Archiwum stare posiadał klasztor, lecz to w pożarach zniszczone, a najważniejsze dokumenty przez prowincjała, a potém apostatę od zakonu i wiary Franc. Lizmanina wykradziono i zabrane zostały 1553 r. Miał ten kl. historyków, szczegółowo dzieje jego opisujących, lecz te zaginęły. Rękopism ks. Bon. Makowskiego poszedł w prywatne ręce nieznajomych, a ks. Wyszkowskiego ogniem spłonął. Pożar Krakowa w Lipcu 1850 r. zniszczył kościół i jego ozdoby. Nikt zrazu nie myślał, aby mógł znowu powstać, i wielu radziło zakonnikom opuścić to miejsce na zawsze. Głos ks. Antoniewicza d. 22 Sierp. t. r. obudził nadzieje i posypały się ofiary, z których gwardjan ks. Damazy Zielewicz podniósł mury świątyni. Stan świątyni tej przed pożarem opisany w Pam. R. M. IV 168. 4) W Lelowie r. 1357 fundował fran. Kazimierz W.; lecz kościół i kl. ich w pożarze 1638 r. stał się zupełną ruiną. Wznieśli nowy dobroczyńcy r. 1640, Jan i Izabella Szypowscy. Klasztor zaś odmurowano między 1668 a 1727 r. Zakonnicy do czasu tej klęski utrzymywali się z jałmużny, po którą codziennie braci swych wysyłali. Gdy następnie i mieszkańcy miasta, temże nieszczęściem dotknięci, nie mogli ich dostatecznie opatrywać, zaczęli fran. przyjmować zapisy, które były bardzo szczupłe. Z tego względu, przy braku członków w zgromadzeniu, opuścili