Strona:PL Nowe Ateny cz. 1.djvu/489

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
472
o Zwierzętách oſobliwych.
   

BOBR po Łáćinie Caſtor, Fiber w wodźie y na źiemi żyiący Zwierz, aliàs Animal Amphibium. Straſzna ieſt beſtya dla długich y oſtrych zębow, ktoremi y drzewá iák śiekierą przećina. Przednie ma nogi do pśich, y do gęśich podobne: Ogon iák u ryby łuſką okryty, ktory záwſze w wodźie trzyma, ſam ná brzegu, álbo w brzegu śiedzący. Dla tego gniazdo ſwoie miewa niżſze, wyżſze, naywyżſze nád wodą, aby pro incremento vel decremento wody, ſpuſzcżał ſię ku wodźie, álbo podnośił, záwſze ogonowi ſwemu wygodę czyniąc; ktory u Ludźi ieft in uſu & Eſu w Poſt Wielki, Olaus Magnus, Albertus Magnus. Ma to do śiebie ten Zwierz, że in periculo zoſtáiąc życia, od myśliwych obſacżony, Teſticulos ſuos, aliàs Naturalia zębámi ućina ſobie y odrzuca, cźuiąc naturali inſtinctu, że naybardźiey dla tych bywa łowiony. Co oprocż Naturaliſtow, wſpomina Mowca Rzymſki Tullius in Scauro: Redimunt ſe ed parte corporis, propter quám maximè expetuntur. Juvenalis toż ſamo wſpomina Satyra 12. Qui ſe Eunuchum ipſe facit, cupiens evadere damna. Te Teſticuli ſą dźiwnie nieznośnego odoru, nazywaią ſię u Medykow Caſtorèúm (Bobrowy Stroy) znayduią ſię po nád Wiſłą, item ná Wołyniu, ná Rusi, w Mazosżu, w Pruſach, w Litwie, y ná Poliśiu, według Polſkich Hiſtotrykow.
CATOPLEBA, álbo CATOBLEPHON w Afryce nád Nilem Zwierz ſię znayduiący, źielem żyiący, trućiznę máiący w ſobie, do byká podobny, tak wzrokiem zábiia, iáko y Bazylisżek. Co cżuiąc ſympatycżnie, y przez naturalny inſtynkt, inne Zwierzętá, ućieczką ſię ſalwuią, z dáleka złego omiiaiąc towarzysża. Na co on też oſobliwey záżywa ſztuki, oczy zanurza w ziemię, aby wzrokiem ſwoim fatalnym ták nie odrażał od śiebie Zwierząt, żeby cale ich w bliſkośći śiebie nie maiąc, in victualibus nie był ukrzywdzony. Ælianus, Mela, Plinius, Ludovicus Vives, Albertus Mag: teſtantur.

CHAMELEON ieft Zwierzątko Cudzoźiemſkie, w Afryce ſię znayduiące, między Cżworo-Nożne Zwierzętá od Jonſtona policżone, podobne poſtacią do Jáſżcżurki. Naywięcey tych Zwierząt żywi Infułá Indyi Wſchodniey Soquotra rzecżona. Nie kąſa, pyſkta nie ma, tylko dźiurecżkę iák źiarno, ktorą powietrze w śiebie ćiągnie, y nim żyie. Jeſzcże powolnieyſzy daleko nad żołwia w chodzeniu, bo ledwo ná łokieć przez dźień ucżołga ſię. Kolor ná ſobie odmienia cżęſto, táki ná śiebie bierąc, do iákiego ſię zbliża. Cżerwoney iednak maści y żołtey nigdy na śiebie nie bierze. Oczy ma okrągłe, wypukłe, weſołe, ktoremi ná iáki kolor poyzrzy, zá paćierz ná ſobie reprezentuie, mákuły ordynaryinie nigdy nie odmieniaiąc, które ſą po nim cżarniáwe. Widźiał ich trzy Xiąże Mikołay Rádźiwił

będący