w sumie 3 sz. stanowi wartość dodatkową. A więc całkowita wartość 20 funtów przędzy składa się z następujących części: wartość przędzy w sumie 30 sz. = 24 sz. kapitału stałego + 3 sz. kapitału zmiennego + 3 sz. wartości dodatkowej.
Ponieważ ta całkowita wartość wyraża się w całkowitym wytworze, w 20 funtach przędzy, więc i różne składniki tej wartości muszą oczywiście dać się wyrazić w proporcjonalnych częściach wytworu.
Jeżeli wartość przędzy, wynosząca 30 sz., istnieje w 20 f. przędzy, to i 8/10 tej wartości, to jest jej stała część, wynosząca 24 sz., musi istnieć w 8/10 wytworu, t. j. w 16 f. przędzy. Z tego 13⅓ f. wyobraża wartość surowca, a mianowicie bawełny wyprzędzonej za sumę 20 sz., a 2⅔ f. — wartość zużytych materjałów pomocniczych i środków pracy, np. wrzecion i t. p. w sumie 4 sz.
A więc 13⅓ funtów przędzy wyobraża całą bawełnę, użytą na cały wytwór 20 f. przędzy, wyobraża materjał surowy całkowitego wytworu, ale też nic więcej. Wprawdzie mieści się w nich tylko 13⅓ f. bawełny, posiadającej wartość 13⅓ sz., lecz pozostała część ich wartości, wynosząca 6⅔ sz., jest równoważnikiem bawełny, użytej do wytworzenia pozostałych 6⅔ f. przędzy. Wygląda to tak, jakgdyby z tych 6⅔ f. przędzy usunięto bawełnę zupełnie, a cała bawełna ogólnego wytworu zawarta była w pierwszych 13⅓ f. przędzy. Natomiast nie zawierają one ani atomu wartości zużytych materjałów pomocniczych i środków pracy, ani nowej wartości, stworzonej w procesie przędzenia.
Podobnie i dalsze 2⅔ f. przędzy, w których mieści się pozostała część kapitału stałego (= 4 sz.), nie wyobrażają nic poza wartością materjałów pomocniczych i środków pracy, zużytych przy całym wytworze 20 f. przędzy.
A więc osiem dziesiątych całego wytworu, t. j. 16 f. przędzy, chociaż cieleśnie, jako wartość użytkowa, jako przędza, są tak samo dziełem pracy przędzarza, jak i pozostałe części wytworu, w tym związku nie zawierają w sobie wcale pracy przędzalniczej, nie zawierają pracy, wchłoniętej podczas samego przebiegu przędzenia. Wygląda to tak, jakgdyby przekształciły się one w przędzę bez przędzenia, jakgdyby ich zewnętrzna postać przędzy była tylko złudzeniem. Istotnie, gdy kapitalista sprzeda je za 24 sz. i za otrzymane pieniądze odkupi swe środki pro-
Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/253
Wygląd
Wystąpił problem z korektą tej strony.