Strona:PL M Auerbach Platon a matematyka grecka.djvu/14

matyki. Ale to nie jest jedyną jego zasługą. Wyżej niż to, co udowodnił i wykazał, stoją impulsy, które dawał uczniom swoim, zagadnienia, które stawiał, a które uczniowie rozwiązywali. To należy przyjąć jako pewne, że gdyby nie prace Platona i jego uczniów, nie byłyby Elementa Eukleidesa uzyskały tej ścisłości logicznej zwartości, która odtąd na zawsze została cechą matematyki. Zasługą Platona jest, że cały system jest zbudowany bez luk z definicyj i nielicznych pewników i założeń. Dlatego też podręcznik geometrji wydany przez Hippokratesa z Chios wnet stał się przestarzały: nie przeżył jednej generacji. Wnet wyszedł podręcznik matematyki ze szkoły Platona; napisał go jakiś Leon. Krótki był jego żywot, gdyż matematyka bardzo szybko postępowała naprzód. Wkrótce zjawił się trzeci podręcznik jakiegoś Theudiosa z Magnesji, ucznia Akademji. Ale i ten rychło okazał się niewystarczającym. Około r. 300 powstaje dopiero podręcznik tak zbudowany, że przetrwał wieki, Elementa Eukleidesa. Niech mi wolno będzie jeszcze raz podkreślić, że podwaliny pod ten gmach Elementów stworzył Platon przez to, że oparł nauczanie w swojej szkole na naukach matematycznych, przez to, że stawiał zagadnienia, wyszukiwał ludzi odpowiednich dla ich rozwiązywania i przez to, że do swej szkoły ściągał najznakomitszych przedstawicieli matematyki.
 To też spełnił się wnet jego ideał i do szkoły w. III wprowadzano matematykę jako przedmiot obowiązkowy.
 Nauka matematyki w szkole przechodziło różne koleje. Po Platonie, głównie dzięki staraniom Platona, nauka matematyki weszła do stałego programu wykształcenia, którego ideałem była ἐγϰυϰλοπαιδεία, termin, który oddajemy zwrotem ‘wykształcenie ogólne’. W średnich wiekach, które nie miały ambicji ἐγϰυϰλοπαιδεία, matematyka znowu upadła. Rektor Sorbonny Petrus de Dacia (1326 r.) uważał znajomość wielkiej tabliczki mnożenia od 1×1 do 50×50 za znaczny naukowy dorobek (pisze o tem Max Simon w tomie IV Bau eistra Handbuch der Erziehungs- und Unterrichtslehre r. 1898). Fakt, że, gdy na początku wieku XIX zaczęto kłaść podwaliny pod szkolnictwo średnie, oparte na podstawach nowoczesnych, uznano, że matematyka powinna stać się istotnym składnikiem wykształcenia ogólnego, jest zasługą Platona, jedną z nienajmniejszych.