Strona:PL Ludwik Ćwikliński O przechowywanym w zbiorze pism Ksenofontowych Traktacie o dochodach.djvu/13

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wiem dorozumieć, na jakiej podstawie obrachunek polega, skąd płynąć mają zyski i to zyski tak znaczne; bo skoro naówczas w Atenach było okrągło 20000 obywateli pełnouprawnionych (oprócz kobiet i dzieci)[1], wypłata dzienna po 3 obole wynosiłaby rocznie (rok licząc po dni 360) nader pokaźną kwotę 600 talentów[2].
 Nie widząc innego sposobu wytłumaczenia zagadki, przypuszczali uczeni, między nimi także i Böckh, że obrachunek polega na przypuszczalnych dochodach, któreby wpłynąć miały do kasy państwowej z zaleconych przez autora dopiero w dalszych paragrafach, a to w §§ 12—14, zakładów i urządzeń państwowych, jakoto ze schronisk dla żeglarzy w porcie, z gospód i bazarów dla kupców w Pireuszu i mieście samem tudzież z wynajmowania nabytych przez państwo okrętów handlowych. Atoli i w tym ustępie, III 12–14, nie znajdujemy żadnych zgoła danych, któreby obrachunek umożliwiały, nie znajdujemy ani słowa w tym sensie, że z wybudowania bazarów i domostw i z posiadania okrętów handlowych miałyby wpływać i wpływałyby takie dochody, jakichby potrzeba było na wypłacanie sum, III 9–10 wyszczególnionych; autor zadowala się ogólnikowem powiedzeniem III 13: πολλαὶ ἂν ἀπὸ τούτων πρόσοδοι γίγνοιντο i III 14: πολλὴ ἂν καὶ ἀπὸ τούτων πρόσοδος γίγνοιτο. Zgoła też przypuszczać niepodobna, że autor mógł sobie wyobrażać, iżby z owych urządzeń tak wielkie zyski wynikać mogły, jakie byłyby potrzebne dla wypłacania obywatelom po 3 obole dziennie.

 Gdy więc ta odpowiedź na pytanie, jaką autor miał podstawę do obrachunku III 9–10, zadowolić nie mogła, Fr. Rühl w rozprawie, w r. 1877 ogłoszonej[3]. inne podał rozwiązanie. Zdaniem Rühla finansowe zarządzenie, o którem dopiero IV 13 nast. jest mowa, miało dostarczyć funduszów potrzebnych do wypłacania obywatelom po 3 obole dziennie. Tamże autor zaleca, by państwo zakupiło na własność niewolników, i to – jak wnosić należy z niejasnego wyrażenia IV 17 – w takiej liczbie, by na obywatela każdego przypadło

  1. ↑ Względem ogólnej liczby mieszkańców w Attyce uczeni, zwłaszcza Böckh w przytocz. dziele i Beloch, Bevölkerung der griech.-röm. Welt (Lipsk 1886) różne wygłosili zapatrywania; Böckha obliczenie, wedle którego w drugiej połowie IV w. Attyka miała pół miljona mieszkańców, jest niezawodnie za wysokie. Obywateli (mężczyzn) pełnouprawnionych było przy końca IV w. 21.000, w połowie IV w. mogło ich być mniej więcej 20.000. – Por. także Beloch, Griech. Gesch. I. 399 i w rozprawie: Griech. Aufgebote w czasopiśmie Klio V (1905) 341 n. VI (1906) 34 n.; Ed. Meyer, Forschungen II 154 n.
  2. ↑ Autor wyznacza 3 obole dziennie zapewne dlatego, że tyle wynosiło wówczas wynagrodzenie za udział w zgromadzeniu ludu (εϰϰλησιαστιϰόν) i za czynność w sądach przysięgłych (ήλιαστιϰόν). – Wytłumaczenie Böckha, Sthshlig. I³ 703 odrzuca Fränkel w uw. 896.
  3. ↑ Rühl, Zu Xen-s Πόροι, Jahrbb. f. cl. Philol. CXV (1877) 729 n.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Ludwik_Ćwikliński_O_przechowywanym_w_zbiorze_pism_Ksenofontowych_Traktacie_o_dochodach.djvu/13&oldid=2708097”