Strona:PL Luís de Camões - Luzyady.djvu/240

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Objaśnienia do pieśni dziewiątéj.


(ok. 2). Córka Ptolemeusza I, Arsynoe, po śmierci męża swego Lizymacha zmuszoną została do zaślubienia Ptolemeusza Ceraunusa. Ten wymordował jéj dzieci z piérwszego małżeństwa, a następnie i ją samę wygnał. Wzruszony litością brat jéj, Ptolemeusz Filadelf, dał nieszczęśliwéj przytułek i założył miasto od jéj imienia nazwane. Dziś jest-to miasto Suez na międzymorzu tegoż imienia leżące (Lamarre).
(ok. 3). Jedda (Dżedda), miasto w Arabii, przy brzegu morza Czerwonego o 15 mil od Mekki. Jestto port najbliższy Mekki i jeden z najważniejszych punktów handlowych w Arabii. Tysiące pielgrzymów, udających się do grobu Proroka, corocznie tu przybywa.
(ok. 14). Na wyspach Banda, należących do archipelagu Moluckiego, rośnie drzewo muszkatołowe, wydające owoc zwany gałką muszkatołową. Obecnie wyspy te należą do Holandyi, która wyłączny handel tym produktem prowadzi; ale za czasów podróży Gamy, gałka muszkatołowa była nieznaną w Europie, to téż Portugalczycy a następnie Holendrzy, wielkie zyski ciągnęli z handlu tym przedmiotem, i dopiéro w 1770 roku ustał ten monopol, gdy drzewo muszkatołowe zostało również zasadzone na Ile Bourbon i Ile de France, następnie zaś na Martynice i w Kayennie (Lamarre).
(ok. 19). Podania greckie czynią Bachusa synem Semeli, córki Kadmusa, i za miejsce urodzenia jego podają Teby, stolicę Beocyi. — Kiedy wznoszono mury tego miasta, kamienie na dźwięk liry Amfiona, jednego z potomków Kadmusowych, same się układały.
(ok. 24). Wenus i Kupidyn na wyścigi zbierali kwiaty; nimfa Perystera niewidzialna przyszła z pomocą Wenerze, która wygrała, gdyż jéj koszyk napełnił się prędzéj. Rozgniewany Kupidyn, Perysterę w gołąbkę zamienił.
(ok. 26). Akteon — pieśń II 4 — ok. 35 — Alluzya do króla Sebastyana. Książę ten, zapalony lubownik łowów, okazywał wstręt do małżeństwa, dopóki nie ujrzał portretu Małgorzaty, córki Henryka II króla francuskiego, któréj wdzięki obudziły w nim miłość. Rozpoczęto starania o rękę księżniczki, lecz intrygi króla Hiszpanii Filipa II stanęły tym układom na przeszkodzie. Poeta życzy swemu królowi, ażeby nie dał się zgubić zgrai swych nienasyconych ulubieńców jak Akteon, którego własna rozszarpała psiarnia.
(ok. 28). Alluzya do świeżo wprowadzonéj ustawy Inkwizycyi i do wyniosłéj pychy dwóch jezuitów, braci Camara, ministrów królewskich. (Lamarre).
(ok. 34). Byblis zamieniony w źródło i Myrrha zamieniona w drzewo wydające żywicę za zdrożne uczucia — postacie opisane w „Przemianach“ Owidyusza.