Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/271

§ 127. Okresy rozwoju walki chemicznej i obrony przeciwchemicznej w czasie wojny światowej.

 Cały przebieg rozwoju walki chemicznej może być scharakteryzowany jako stałe współzawodnictwo pomiędzy środkami niszczącemi i zabiegami ochronnemi. Każdy nowy rodzaj trucizn, zastosowany do celów bojowych, wywoływał natychmiastowe powstanie zabiegów unieszkodliwiających jego działanie. Każdy postęp w rozwoju środków ochronnych miał tylko krótkotrwałe powodzenie, ponieważ wkrótce stawał się niewystarczającym wobec nowych środków napadu. Skutkiem tego było z jednej strony powstanie prawie niezliczonej ilości proponowanych środków bojowych, a z drugiej udoskonalenie teraźniejszych środków ochronnych, przedewszystkiem masek przeciwgazowych.
 Wogóle przebieg tego współzawodnictwa pomiędzy środkami walki chemicznej a obroną przeciwchemiczną można podzielić na następujące pięć okresów.
 1. Okres początkowy od lipca 1914 do kwietnia 1915 r. W ciągu tego pierwszego okresu wojny walki chemicznej jeszcze całkiem nie rozpoczęto, jeżeli nie będzie się liczyło niemieckich „Ni” pocisków, które zawierały chlorek dianisidiny, wywołujący kichanie i łzawienie i francuskich granatów ręcznych, zawierających bromooctan etylu i chloroaceton, a zatem środki drażniące. Przeciwko tym środkom bojowym nie używano żadnych specjalnych zabiegów ochronnych.
 2. Drugi okres, który rozpoczyna się właśnie znakomitym niemieckim napadem pod Ypres 22. IV. 1915 r., można oznaczyć jako okres fal gazowych. Jako materjał do takich fal służył z początku czysty chlor. W dalszym ciągu tak Niemcy jak Francuzi i Anglicy dodawali do chloru znacznie czynniejszy fosgen, następnie siarkowodór i chloropikrynę. W dalszym ciągu rozwoju techniki walki gazowej uznano ten sposób za niewygodny. Ostatni raz użyli go Niemcy na francuskim froncie w styczniu 1918 r. Skuteczność tego rodzaju napadów stała się stopniowo bardzo nieznaczna, wskutek udoskonalenia chemicznych pochłaniaczy, całkowicie wystarczających do zwalczania zatruć chlorem i fosgenem, lecz mniej czynnych wobec chloropikryny i wielu innych, przeważnie drażniących, środków. Skutkiem wprowadzenia takich domieszek było wynalezienie uniwersalnego pochłaniacza dla par i gazów, z węglem aktywowanym.
 3. Trzeci okres jest okresem pocisków gazowych. Zamiast mało czynnych pocisków ze środkami drażniącemi począt-