Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/259

wstają bóle w nerkach i żołądku, oraz w wątrobie i śledzionie, które są znacznie powiększone. Od drugiego dnia daje się zauważyć wzrastająca stopniowo żółtaczka. Barwniki żółciowe zabarwiają wszystkie tkanki i pojawiają się razem z białkiem w dużej ilości w moczu, którego ilość jest znacznie zmniejszona. Pomimo braku sił, chory jest bardzo niespokojny i podniecony, wszystkie te objawy po pewnym czasie w przypadkach, które się kończą wyzdrowieniem, stopniowo stają się mniej wyraźne i w ciągu kilku tygodni znikają zupełnie. Najdłużej trwa białkomocz.
 W śmiertelnych przypadkach do powyższych objawów dołącza się odurzenie, bredzenie, ogólny obrzęk, skurcze. Ilość moczu szybko się zmniejsza aż do bezmoczu, czynność serca i płuc staje się niewystarczająca i około 9 dnia po zatruciu chory kona, prawdopodobnie wskutek powstania mocznicy.
 W znaczniejszych stężeniach od 0,5/M³ arseniak działa natychmiast, zabijając małe zwierzęta prawie momentalnie. Ponieważ takie zabójcze działanie zauważono zarówno w stosunku do posiadających krwinki kręgowców, jak i do zwierząt pozbawionych hemoglobiny, jak owady, to musimy wnioskować, że arseniak posiada właściwości podobne do kwasu pruskiego t. j. że stanowi on truciznę zaczynów albo wogóle truciznę zarodzi.
 W mniejszych stężeniach działanie trucizny polega na powstaniu wyraźnej hemolizy. Czy mamy tu skutki działania AsH₃ na lipoidy krwinek, czy ta hemoliza ma inne źródło, tego jeszcze ściśle nie ustalono. Wiadomo jest tylko, że hemoliza przy działaniu AsH jest połączona z powstaniem wewnątrz krwinek methemoglobiny, oraz, że w ustroju tworzy się z AsH₃ kwas arsenawy As₂O₃. Na tej podstawie polega teorja Meissnera-Makenzego, według której mamy istotnie do czynienia z hemolizą wywołaną przez kwasy. Jednak ani sam kwas arsenawy, ani jego sole, bardziej wybitnej właściwości hemolitycznej nie posiadają.
 Działanie AsH₃, jako środka wywołującego hemolizę, jest bardzo wyraźne. W zatruciach liczba krwinek szybko spada aż do 1¹/₂ — 2 miljonów. Taka niedokrwistość już sama przez się może stać się niebezpieczną. Hemoliza jest przyczyną wszystkich dalszych zmian mianowicie uszkodzenia nerek, żółtaczki i następnej pigmentacji narządów hemosideryną, barwnikiem powstałym z rozkładu hemoglobiny, i zawierającym żelazo; pigmentacja ta może stać się bardzo wyraźna. Dlatego większa ilość badaczy tłumaczy śmiertelne działanie AsH₃ wyłącznie jako skutek tej hemolizy, co prawdopodobnie nie jest zupełnie słuszne, gdy się przyjmie pod