Strona:PL Lindeman-Toksykologja chemicznych środków bojowych.djvu/192

 Przy pomocy odpowiednich odczynników — sole talu i odczynnik Fitzgeralda (mieszanina rozczynów żelazocyanku potasu i cytrinianu żelaza) udało się ustalić iż w razie śmiertelnych zatruć chlorem w naczyniach krwionośnych płuc może powstać wolny kwas solny. Dla otrzymania takiego wyniku potrzebne stężenie chloru wyżej od 25/M³. W takich wypadkach w płucach zauważono nagromadzenie typowych kryształów chlorku talu, które łatwo ustalić przy badaniu mikroskopowem, lub osad błękitu pruskiego, tworzącego w tkance płuc wyraźne plamki. W razie mniejszego stężenia odczynnik Fitzgeralda daje bronzowo-żółte plamki wskutek powstania Fe(OH)₃.
 W takich wypadkach zabarwienie płuc jest niezwykłe już wskutek rozkładu hemoglobiny krwi, która tworzy bronzową kwaśną hematinę lub nawet heminę, jej pochodne chlorowane. Następnie te bronzowe barwniki podlegają obezbarwieniu wskutek działania HCCO i przybierają brudno-zielonawy a nareście żółty kolor. Odpowiednie zmiany barwniku krwi dają się łatwo ustalić przez badania spektroskopiczne.
 Chociaż działanie chloru na ustrój było badane oddawna — istota tego działania nie jest jeszcze dokładnie wyjaśniona. Należy najpierw zwrócić uwagę na stare pogłądy Binca, który doszedł do przekonania, że wszystkie chlorowce mają znaczenie środków narkotycznych. Jest jeszcze rzeczą zupełnie nieustaloną czy działanie Cl polega, jak w użyciu innych środków narkotyzujących, mających właściwości ciał chemicznie biernych, tylko na zjawiskach przeładowania, nasycenia chlorem lipoidów komórek nerwowych, czy też na powstawaniu przetworów chlorowanych przez dołączenie chloru do związków o podwójnem połączeniu C albo wogóle przez chlorowanie składników ustroju. Podkreślić należy, że mózg rzeczywiście zawiera wolny chlor, łatwy do określenia zapomocą odczynu ze skrobią i jodkiem potasu, jeszcze wówczas gdy w innych tkankach już go zupełnie brakuje.
 Po drugie wiadomem jest, że chlor, działając na wodę, daje kwas solny i wraz z nim czynny tlen.
 Nagromadzenie w ustroju kwasu solnego musi wywołać zjawiska tak zw. acidozy, czyli powiększenia stopnia kwasowości krwi ze wszystkiemi następczemi zmianami. Przeciw takiemu przypuszczeniu przemawiają jednak następujące okoliczności, że 1) kwas solny jest znacznie mniej jadowity niż chlor (mniej więcej 30 razy). Do zabicia psa trzeba na kg nie mniej od 2,0 kwasu solnego wprowadzonego dożylnie, wówczas gdy śmiertelna dawka Cl₂ przy