A, a. AA — ABD.
A, Głoska najpierwsza wszystkich abecadeł, oprócz Etyopskiego, w którym trzynasta. Kras. Zb. 1. 1. ber erfîe ЗЗиф» fłabe fafł aller Шрі/abetc. — Pliras. Przedtem a b ledwo mówił jęcząc, Teraz r łacno mówi, nie męcząc się. Jabł. Ez. A 4. (postępek od łatwiejszego do trudniejszego). Bóg pożycia osnowę twego wywiódł, i dał tę, żeś rzekł o, a, mowę pierwszą z płaczem. Kulig. Her. 33. (Carn. ar, as «początek, origo.) Jam jest alpha i omega. i.Leop. Ajioc. 1.8. (z Greek. = « i z, początek i koniec).
Samogłoskę a wymawiamy trojako: 1. otwarto, n. p. rada. Nad takim a w dawnych książkach znajdziesz znamię prawe: ri; 2. mniej otwarto, n. p. wola. Tego a u dawnych nie znaczono; teraz zaś nie otwarte a, lecz ścienione kreskować się zwykło. [Według Menińskiego Gram. Pol. Dant. 1649 str. 1 a ściśnione wymawiano jak francuzkie au; dziś w języku piśmiennym nie ma żadnej między ściśnionem a otwartem a różnicy, i kreskowania głoski tej zupełnie zaniechano, l.j 3. ą, z krćseczką lub półmiesiączkiem u dołu, wymawia się, wypuszczając trochę tchu przez nos, i dlatego nazwane nosowe, n. p. są. Kopcz. Gr. 1. 23, Przed b i p brzmi ą jak om, n. p. dąb, rząp; przed inszemi spółgłoskami jak on. n. p. zając. Kuss. Gr. W wyrazie zubdezą znajdują się wszystkie trzy gatunki głoski a. Już i Jan Kochanowski zamyślał o przeniesieniu kreski z otwartego a na ściśnione, nawet o wprowadzeniu nowej jakiejsiś głoski zamiast d. Nowy c.hnr. Эге^афеЗ фоІпііфеЗ a: 1. offenes; fonft mit bem 21cccnt, jefet olme Siccent; 2. bumpfereS, mirb je|t nccentuirt; 3. (Sebulleu а, roirb am gnße beź Śurteśi faft rote ong, öor b unb p roie om, oor ben übrigen боп= fonanten rote on аи^ргофеп.
A, a, we wszyskich prawie dyalektach Słowiańskich używane, jako wykrzyknik interjectio, spójnik conjunctio. 1., In terj. a= ah! ach! o! oj! och! аф! е?! аф! Mówią: a ono rzecz cudowna. B rk Dom. 21. A to cud! co za odmiana! Tent 55. d. 35. §. a, ellptires a oto, alić, unb fietye ba! Przyszedł do nich, a oni śpią. Le op. Luc. 22. 46. Musiałby serce mieć ze stali, By nie drżał patrząc, a tu świat się wali. Climść Luk. 43. Bnrdz. Luk 24. Przyjechali do niego posłowie, a on się armuje. Belsk 423. z góry, einphalice ni/! e?! A toż tobie. Jahł Buk. L. Napominała’ —; A już mnie nie odstępuj! Teut 43. r. 56. Wyk. A nuże («Ide anu, nu!) — A ciszej z panią matka! Bnrdz. Tr. 286, — Potwierdzając: nun, nun ja! A co tak, to pozwolę. Teatr. 36. 107. Koncerty! tu! w moim domu! R. A tak, moje serce. Tent. 14. 130. (cf. jużci). — Pizezac: A nie tak jest! Cii. Tli 2. — Z zadziw.eniem i zapytaniem: czy, czyż? im Эеі^феп faun tyier a, fo roie baź gateń^e mim bloß Ьигф bie 3»»erfton( unb bie ІітетдеіфоЬепе ^arttfel benn, auśgebriicft roerben. A długoż to Katylino cierpliwości naszej na złe używać będziesz! Nag. Ci/c. 1 roie lange roirft bu benn поф — a pókiż tego do diabła? Teat 36. b 52. — Indirecte: Odmiany nie uczyniły w obyczajach jego honory, które a kogoż nie odmienią! Birk Śk E.
2., Conjunctio, jungens $ disjungens, unb, forootyl, alê; Boh. Slovac. a; Ragus, à; Sorab.inf. a, Sorab. Sup. a, ha, (cf. Lat. at, atque, et Hung. és, is, Ross, да; cf. Polon, da’.) Ostrożność a sekret jest to dusza wojny. Fr. Przy. 47. Prawdy a żartów jako soli zażywać, bo przesolisz. Fr. Przy. 48. Miękkość a kolera, tak się w sprawach ludzkich mają, jako sól a cukier w potrawach ib. 51. §. ex opposito unb (aber, bagegen). Będą mi ludem, a ja im będę bogiem. W. Jer. 33. 39. unb іф (іф bagegen). Swarzcie się wy, a nieprzyjaciel bierze, pali. Cn. Ad. 1115. Niech oni gadają, a my jedzmy, ib. §. a* a przecie, unb дІеІфгооМ. Ani widział, ani słyszał, a prawi. Ilor. Sat. 70. |. przydając addendo, baju, ju, unb. Dwa a dwa czyni cztery, 4 a 3 czyni 7. Elem. 118. (cf. Gall. a)-A«adotego, a nadto, unb поф bajlt. Sługę a sługę wiernego z niego ma. Cn. Th.-A: a koniecznie unb Ьигфаігё, Uttb jroar. Wiatru już nic a nic nie znać. P. Koch. Orl. 1. 307. Podobało się im do niego zaraz a zaraz posłać. lirom. 343. Nie było wszystkiego a wszystkiego wojska więcej dwudziestu tysięcy. Biel. 333. §. Między temie słowem powtórzonćm, A trwanie jednakowości wyraża, unb immer unb егоід=піфЬЗ al§ = immer baffelbe, einerlei). Wszystko chléb a chléb. Alb. na W. 5. (zawsze jedno, to samo). Twór. Ok. D. 4. Partye za Ludwika nowe a nowe coraz w kraju rewolucye utworzyły. Nar. Hist. 7. 206. — Między tymie czasownikiem powtórzonym ciąg nieprzerwany czynności, in einem fort. Cesarz słał a słał, żeby Władysława przywrócić do tronu. Biel. 43. §. ellipt. a-to > a kiedy-to, roili man — fo; foli rnan-fo. A pisać, to pisać; a jeść, to jeść. Cn. Th. rotll ober foli ntait (фгеіЬсп, fo fc^relbe matt. § a absolet. na. Włodzimierz wyzwał sam a sam na rękę hetmana. Stri/jk. 185. (sam na sam, na pojedynek, er forberte ifjn (allein) junt 3roei)fantpf Ijeraitô). g. pleon. a niż* niż, alś Posłom niegodzi się więcej domyślać, a niż im zlecono. Biel. 308. §. a*zatym, tedy, fo. Wstań, który śpisz; a oświeci cię Chrystus. W. Ephes. 5. 14. Deriva: abo, albo, ali, alić, aliści, aza, azali, awo, anu, aby, ażeby.
AARON, a. m. 1. brat Mojżeszów, wielki kapłan. W. Ex. 4. 14. der tyotye |)rtefter Зіагоп. AARONOWY, Aaronów, a, e, do Aarona należący, lub się jego tyczący, SlaronS*. Botun baronowa broda, abo obrazki, ziele, Aris, Aram, Majus, (’/). Wiele złego), dla rozłożenia jego ślicznego, na kształt brody rozłożystéj długiéj. Syr. 634 & 631. Kluk. Il iśl. 2. 206. Slaroit, ^faffenptnbt, Ьеі^фег Зпдгоег. Bosn. aron, zminaę, obrazko, natraguglja.
*ARDACH vide Obdach.
ABDANK, HABDANK, u. m. herb stary Polski, mający w sobie literę W. Nies. 1. Z Niemieckich słów Habe Dant, które Skarbek Henrykowi powiedział. Krom. 136. Dług. Biel. ein altes Vоlnifches Bарреn.
*ABDANKOWAC, ował, uje, 1., Act. imp. z Niemieck. аб-
