Strona:PL Limanowski Bolesław - Socyjalizm jako konieczny objaw dziejowego rozwoju.pdf/55

i że ustanowienie swobód politycznych jest środkiem pierwszej i nieodbitej konieczności. Pomimo obawy, że stowarzyszenia wytwórcze mogą wytworzyć piąty stan, uznano za potrzebne, popierać ich zakładanie, z tem jednak, ażeby w tych towarzystwach zapobiegać wszelkiej przewadze kapitału nad pracą i krzewić ideję wzajemności i wspólności.
 Stowarzyszenie Międzynarodowe coraz szerszą siecią ogarniało Europę. W sierpniu 1868 r. odbył się w Norymberdze kongres delegatów 120 niemieckich robotniczych stowarzyszeń i uchwalił przystąpić do internacyjonału. Potworzyły się także liczne sekcyje w Szwajcaryi, w Niemczech i we Włoszech.
 Trzeci kongres odbył się w Brukseli na początku września 1868 r. Przybyło tam 98 delegatów z Anglii, Francyi, Niemiec, Belgii, Włoch, Hiszpanii i Szwajcaryi.
 Na kongresie tym zapadły bardzo ważne uchwały, które program robotniczy stanowczo z teoryją socyjalizmu zespoliły. Uznano tam, że kopalnie węgla kamiennego i kruszców, jakoteż koleje żelazne powinny należeć do państwa, które ma samo niemi zarządzać; grunta również powinny stanowić własność państwową, a władać niemi mają rolnicze robotnicze stowarzyszenia; kanały, drogi, telegrafy, lasy z natury rzeczy przedstawiają wspólną własność. Przyjęto za zasadę, że pracy należy się cały jej dochód. Wezwano sekcyje, aby starały się wszelkiemi sposobami uzupełnić braki ogólnego i zawodowego wykształcenia robotników. Uchwalono, przy wprowadzaniu machin starać się o pewne wynagrodzenie i uregulować tworzenie zmów. Zażądano, {{Rozstrzelony|ażeby członkowie wstępowali do przemysłowych stowarzyszen i starali się je skłonić ku zasadom Międzynarodowego Stowarzyszenia. Do ostatniego żądania zastosowano się powszechnie, i przyczyniło się to znacznie do rozszerzenia wpływu internacyjonału.