Strona:PL Kreczmar - Społeczeństwo i państwo średniowiecza greckiego.pdf/19

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ich życia historycznego, przeglądają z ljady Odysei jako dawno miniona przeszłość. Fakt osiedlenia się na nowem terytorjum oraz zapożyczenia z kultury myceńskiej i jako ich skutek znaczne skomplikowanie form życia, wreszcie warunki geograficzne Hellady, wytwarzające łatwo brak miejsca i przeludnienie, wcześnie (wcześniej, niż u barbarzyńców średniowiecza germańskoromańskiego) zachwiały podstawą prymitywnych stosunków gminowładztwa i równości i wytworzyły te nowe formy życiowe, które istotne tło epopei stanowią.

Drobna
i wielka
własność
gruntowa.

Ustroju społeczno-politycznego Homerowego średniowiecza niepodobna nazwać pierwotnym. Łatwiej szukać dlań analogji w X–XIII dziejów Europy nowożytnej, niż, jak to czyniła szkoła romantyczna, w w. VI–X. Najzupełniej fałszywie widziano w epopei niby obraz prymitywnego ustroju, opartego na powszechnej równości i wolności.

W istocie bazę stosunków społecznych w Helladzie Homerowej tworzyła właśnie bardzo daleko posunięta nierówność w podziale najważniejszego bogactwa – ziemi, a cechowało je wyraźne aż nadto zróżnicowanie społeczeństwa na bogatych i biednych oraz istnienie odrębnych klas większych właścicieli ziemskich z jednej i bezrolnych lub czynszowych rolników z drugiej strony, wyodrębnionych całkowicie z masy zwykłych mieszkańców kraju. Takie kontrasty wyrastać mogą jedynie na gruncie indywidualnego posiadania ziemi. To też, mimo usilnych starań historyków szkoły romantycznej, nie udało się znaleźć w epopei żadnych wskazówek co do gminnego władania gruntami, prócz przeżytków językowych,