Strona:PL Kreczmar - Kwestja agrarna w starożytności.pdf/68

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

gminy włościańskie, i dlatego w krainie tej nie można zostawić kamienia na kamieniu“. Z mściwej ręki reakcyjnych terrorystów zginęło około 100.000 młodzieży samnickiej. Liczba drobnych gospodarzy wiejskich uległa w całej Italji bardzo znacznej redukcji, a w niektórych miejscowościach klasa ta zniknęła zupełnie.

Rozwój latyfundjów
w w. I przed Chr.
i traktat Warrona
„De re rustica“

Pogrom ludności rolniczej, proskrypcje, wywłaszczenia i grabieże i traktat Warrona wypadły na korzyść ocalałym obszarnikom i spekulantom gruntowym. W okresie posullańskim z jednej strony rozwijała się niebywale charakterystyczna dla Rzymu I w. gospodarka pieniężna, mnożyły się stowarzyszenia publikanów, inicjowały kolosalne, niejednokrotnie skandaliczne, afery spekulacyjne, obok tuzów finansjery (equites) uwijały się zastępy rentjerów (tribuni aerarii), więksi i mniejsi lichwiarze (feneratores, negotiatores), agenci bankowi (missi in operas) i dostawcy na potrzeby armji, giełda (forum) pracowała gorączkowo, sprzedając i skupując idące w górę i spadające akcje (partes, particulae), wywołując ich rozchwytywanie (partes eripere) przez żądne gry i łatwych zysków rzesze wielkich i drobnych kapitalistów. Z drugiej strony w tymże czasie przypłynęła nowa fala gorączkowej pogoni nobilitetu za własnością gruntową. Magnaci ziemscy otrzymali specjalną nazwę {{Roz|principe]}s, a posiadając na własnym żołdzie tłumy klientów (clientes), patronując niekiedy całym miastom, stworzyli istne możnowładztwo, którego rządy miały odegrać rolę mostu, prowadzącego od republiki do pryncypatu. Krassus ulokował