W dziejach narodów Europy współczesnej pierwsze ruchy chłopskie i niepokoje wiejskie przypadają na schyłek wieków średnich i początek czasów nowożytnych: żakerja francuska i powstanie Wata Tylora w Anglji wybuchnęły w drugiej połowie w. XIV-ego, wojna chłopska w Niemczech, przygotowana przez ustawiczne powstania w ciągu pół wieku, rozszalała w r. 1524-25. Do tego przełomowego okresu feodalny ustrój, ze swą podstawą naturalnogospodarczą i patriarchalnemi stosunkami między senjorem a wilanem, utrzymywał wieś w stanie spokoju, niczem nie mąconego panowania jednych i „zbożnej pokory“ drugich. Zamknięty charakter feodów, ograniczona produkcja na zaspokojenie wyłącznie wewnętrznych potrzeb własnego gospodarstwa i wreszcie liczne resztki dawnego gminowładztwa schłopionych kmieci nie pozwalały na przekształcenie powinności poddańczych w narzędzie ucisku i wyzysku ekonomicznego. Pod panowaniem i opieką miejscowej consuetudinis, t. j. tradycyjnego zwycza-
