Strona:PL Klonowic-Flis to jest spuszczanie statków Wisłą.djvu/055

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Chwal morze a sam pływaj po świadomej
Rzece znajomej.[1]
176.   A niż do brzegu tam cię doprowadzę,
Wprzód z powinności uprzejmieć poradzę[a],
Zatrzymam płacz swój, a zmyślę postawę
Chwaląc twą sprawę.[2]
177.   Niż potem[b] jaka dolegliwość przyprze,
Chcę cię upomnieć o przeważny szyprze:
Żebyś nawiedził swą kupią[c] choć lichą
Motławę cichą.[3]
178.   Gdzie wielookne czekają szpichlerze[d]
Polskiego ziarna, kupcy i probierze[e]
Na moście, który Niemcy swoją mową
Zielonym zową.[4]
179.   Przetoż napierwej[f] na płciech[g] ucz się pływać,
Niechciej się kupcom gwałtownym sprzeciwiać[h].

  1. T. B. z powinności swej uprzejmieć poradzę. Tr. z powinności uprzejmieć poradzę, więc brak jednej zgłoski.
  2. Tr. M. i B. potym.
  3. T. i B. z swą kupią.
  4. Tr. szpychlerze.
  5. T. próbierze.
  6. T. B. i M.naj(y)pierwej(y). Tr. napierwey.
  7. Tr. T. i B. płtciech.
  8. Tr. zprzeciwiać.
  1. Wżdy 1) przecież, atoli, na koniec; 2) przynajmniej, choć, aby, tylko; 3) zgoła, ze wszystkiem; 4) wszak, jużci. Tu użyte w znaczeniu drugiem, więc jedno wżdy, to samo co tylko, aby. Frochtuj: żegluj, wieź towary z jednego miejsca na drugie. Czasownika frochtować nie umieścił Linde w swojim słowniku. Choć biorę tu w znaczeniu przynajmniej np. niech choć raz jeszcze twarz twoję obaczę. Myśl ta: jedź już sobie po Wiśle, niech ci to służy na zdrowie, ale przynajmniej ściśle, to jest akuratnie wiedź swój handel, abyś na nim nie stracił; kontentuj się zyskiem uzbieranym na Wiśle a daj pokój morzu. Świadomy, w znaczeniu biernem to samo co znany. Klonowicz często niepotrzebnych używa wyrazów, tak i tutaj tej tautologiji, świadomej, znajomej pochwalić nie mogę.
  2. A niż, nim, zanim cię itd. Myśl zawarta w dwóch ostatnich wierszach tej wrotki ta: chociaż mnie zuchwałość twoja martwi, już nic ci nie powiem, już będę udawał spokojność.
  3. I tu niż użyte w znaczeniu nim, zanim, wolę cię (wprzódy) upomnieć, zanim cię dolegliwość jaka przyprze, zanim szkodę jaką poniesiesz. Swą kupią choć lichą, swym towarem choć tanim. Motława (patrz w. 410 sqq.) rzeka, odnoga Wisły osobliwszym przemysłem prowadzona aż pod śpichlerze gdańskie, tak że po niej ładowne okręty z morza przystępują a nazad przez Wisłę powracają (Linde).
  4. Wielookne malowniczy epitet. Probierze Linde tylko w jednem ma znaczeniu: rozeznawca prawości lub zfałszowania metallów. Tu oznacza tych ludzi, których poeta 413 machlerzami nazywa, którzy zabierają garść pszenicy na próbę i pośredniczą między sprzedawającym i kupcem. Zielony most do dzisiejszego dnia tak się nazywa; łączy stare miasto miasto z wyspą, na której same tylko śpichlerze stoją. Do tego mostu okręty dojeżdżać mogą i około niego największy ruch kupiecki, kończący się na giełdzie. Porównaj 414 sq.