Strona:PL Julian Ejsmond - Antologia bajki polskiej.djvu/053

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
STANISŁAW TREMBECKI.
1730-1812.


Stanisław Trembecki obok Krasickiego i Węgierskiego najwybitniejszy bajkopisarz Oświecenia, zaćmił odrazu wszystkich swoich poprzedników. Zostawił nam niewiele, bo tylko 12 bajek, ale te są swego rodzaju arcydziełami. Dla dodania im barwności i żywości Trembecki wprowadza mnóstwo wyrazów mowy potocznej, a nawet zwrotów i słów ludowych, zupełnie wbrew współczesnemu poecie poglądowi na »dobry smak«. A jednak »dobrego smaku« nigdzie nie narusza. Wogóle warto podkreślić na tem miejscu zbawienny wprost wpływ pseudoklasycyzmu francuskiego na humorystykę polską. Rubaszny, tak niesłusznie apoteozowany humor staropolski, mający swe źródło w pornografii niemal wyłącznie, wysubtelnił się pod wpływem »dobrego smaku«, by módz potem wydać dzieła tej miary, co bajki Krasickiego lub komedye Fredry. Trembecki pierwszy zdołał wspaniale zharmonizować język bajki z jej kpiąco-żartobliwym duchem. Poeta jest niezrównany, czy to mówiąc nam o jeleniu, który zdołał umknąć pogoni —

»ale mu ogary
podziurawiły mocno szarawary«.