Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/6

lega wartość i znaczenie literatury greckiej dla życia nowoczesnego?
 2. Energia umysłowa Greków. Grecy nie byli pierwszym narodem, który wynalazł, jak uprawiać ziemię, obrabiać metale, wzbogacać się wojną lub handlem, budować domy i świątynie. Lecz byli pierwszym z narodów, który usiłował uczynić rozum przewodnikiem swego życia społecznego. Dowód tego znajdujemy w samem istnieniu państw greckich. Gdy inne narody żyły bądź oddzielnemi plemionami, bądź pod władzą despotyczną królów, Grecy tworzyli już rzeczypospolite, t. j. społeczeństwa, rządzone poczuciem słuszności praw. Drugi dowód znajdujemy w książkach greckich. Są tu pisarze wszelkiego rodzaju: poeci, historycy, filozofowie, dążący zwykle do poznania przyczyn rzeczy. Z tego względu literatura grecka ma znaczenie, którego nie posiada żadna inna. Pokazuje ona, jak ludzie po raz pierwszy przystępowali do systematycznego myślenia; jak pytania, które następnie zostały rozwiązane, lub inne, które dotychczas są przedmiotem sporu, przedstawiały się narodowi, po raz pierwszy poważnie szukającemu odpowiedzi na nie.
 3. Wpływ myśli greckiej na życie współczesne. Książki greckie zajmują nas jednak nie dlatego tylko, iż pokazują cele i metody starożytnych myślicieli. Zawierają one także wyniki badań, które miały najszersze i najgłębsze wpływy na całość życia współczesnego: na religie, moralność, wiedzę, politykę, literaturę. Myśli wielkich badaczy greckich przyniosły owoce od chwili, gdy po raz pierwszy były wygłoszone. W niektórych gałęziach wiedzy dzieło dokonane przez Greków zostaje po dziś dzień podstawą studyów; tak jest w etyce, w logice i w geometryi. U historyków i mówców grec-