Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/58

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

5. Poezya jambicka. „Jamb” () jest prawdopodobnie greckim wyrazem, pochodzącym od iapto, ciskać dziryt, stąd „pocisk” w znaczeniu przenośnem, ponieważ lekki, zwinny iloczas jambicki używał się pierwotnie do żartów, które należały do kultu bogini Demetery, jak do dzisiejszego karnawału. Zwyczaj ten tłómaczono następującem opowiadaniem: gdy bogini pogrążona była w rozpaczy wskutek straty córki, pierwszy uśmiech jej wywołały żarty dziewczęcia Jambe. Najpospolitszą formą miary jambickiej były wiersze, złożone z sześciu jambickich stóp czyli trzech jambickich miar (trimeter jambicki), w których pisany był dyalog tragedyi attyckiej. Szekspir często posługuje się miarą tą w urywanym dyalogu. Oto przykład:

Więc śpieszmy precz | stąd, precz, || a pa|trzmy przed|się wprost.

Miara ta, używana pierwotnie do satyry, zdatna była do wyrażenia wszelkiej myśli dowcipnej, stosowano więc ją do bajek oraz do rozważań poważniejszych i śmielszych niż te, jakie pasowały do elegii. Była to forma, którą się chętnie posługiwały umysły oryginalne i silne do wyrażenia pogardy, głębszej myśli lub wzruszenia. Poezya elegijna i dawna jambicka, obie jońskie, mogą być uważane za jedną fazę w rozwoju literatuty, pośrednią między epiką a liryką.
6. Kallinus z Efezu, około r. 690 prz. Chr., był najdawniejszym z elegistów greckich. Podczas panowania Ardysa, króla Lidyi, Cymbrowie, surowe plemię Europy północnej, wtargnęli do Azyi Mniejszej, wzięło Sardes i zajęli Jonię. Inna horda Trerów wtargnęła za nimi, lecz była odsadzona. Cymbrowie przez dłuższy czas uciskali Jonię. Poezye Kallinųsa, które do nas doszły, nawołują go-