Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/149

królestwa na trzy części: Macedoniq, Azyą i Egipt. Jednym z wyników tych zdobyczy było rozszerzenie się cywilizacyi greckiej po za granicami Grecyi. Nowe miasta, jak Antyochia i Seleucya założone zostały w Azyi zachodniej, a zaludnione po części przez żywioł miejscowy, po części przez Greków. Pod panowaniem następców Aleksandra nie mogło w nich rozwinąć się życie dawnych miast greckich, którego duszą była niepodległość polityczna. Lecz w rzeczach zewnętrznych były one greckie. Mówiono w nich po grecku; czytano i pisano księgi greckie. Były tam greckie świątynie, posągi, kąpiele, portyki, teatra. Cywilizacya ta, mająca ogólno-grecki charakter, lecz przenikająca lud nieczysto greckiej narodowości nazywa się hellenizmem. Wyraz ten znaczy: „podobny do Hellenów” czyli do Greków, mający cechy greckie.
 2. Wielka poezya i proza grecka miały źródło swoje w samorzutnym popędzie autora, który chciał wypowiedzieć współrodakom to, co uważał za dobre i godne wysłuchania. Lud zaś nie oceniał jego dzieła według dowolnych prawideł szkoły lub koteryi, lecz według miary doświadczenia rzeczywistego i poczucia piękna, wpajanego przez wdzięczne otoczenie. Twórca „Iliady” śpiewał o legendach, stanowiących żywą radość zarówno dla jego słuchaczy, jak i dla niego samego. Simonides i Pindar; Eschylos, Sofokles i Eurypides; Tucydides i Herodot — wszyscy byli artystami, których twórczość przyśpieszało zdrowe natchnienie, płynące z życia a kontrolowane przez krytycyzm prawdziwy całego ludu.
 3. Lecz w miarę, jak upadało życie miast greckich, obywatele mniej się troszczyli o sprawy ogólne, a więcej o swoje własne. Życie towarzy-