Strona:PL Jebb - Historya literatury greckiej.djvu/145

jest istotą społeczną.” Człowiek bez społeczeństwa byłby bogiem lub zwierzęciem. Stąd nauka etyki (tego, co należy czynić) jest tylko odłamem polityki czyli nauki o organizacyi społecznej. Arystoteles pierwszy oddzielił etykę od polityki.
 35. W Polityce kreśli swój ideał państwa. Zawiera ono około 20,000 obywateli, z których każdy powinien być wychowanym przez państwo, posiadać ziemię w umiarkowanym zakresie, być osobiście znanym rządzącym i swoją koleją mieć udział w rządzie; być wolnym od wszelkich obowiązków, prócz politycznych i wojennych. Uważa za konieczne niewolnictwo, aby obywatele mieli czas wolny. Żaden z obywateli nie powinien być handlarzem lub robotnikiem, ani brać procentu od pieniędzy. Opisuje on monarchię, arystokracyę i politeę, czyli rząd mieszany, obok trzech form, w które się wyradzają: tyranii, oligarchii i demokracyi. Uwagi jego o rewolucyach państwowych opierają się na przykładach z historyi rzeczypospolitych włoskich.
 36. W nauce o życiu Arystoteles określa duszę, jako zasadę życiową ciała. Myśl ta stanowi postęp w stosunku do potocznych poglądów, według których dusza może się oddzielić od ciała. Jego „Badania nad zwierzętami” stanowią najdawniejszą księgę historyi naturalnej. Opisuje on lub wymienia około 500 gatunków, w tej liczbie blizko 350 zwierząt kręgowych. W zakresie psychologii wyjaśnił prawa kojarzenia myśli.
 37. W ciągu pierwszych czterech stuleci po Chr. wielu komentatorów greckich zajmowało się Arystotelesem. Później nastąpiły stulecia, kiedy świat zachodni znał tylko przekłady łacińskie z niektórych mniejszych dzieł jego logicznych. Dopiero ku końcowi XII stulecia uczony arabski Awerroes