kowski skrócił tutaj kronikę, wyrzuciwszy z niéj wszystko co się tylko nie odnosiło wprost do historji polskiéj i rozmowę Jana z Mateuszem zmieniwszy na ciągłe opowiadanie.
Równa plątanina jest i co do samych życiorysów dwóch biskupów. Już to naprzód herby za wczasu nadane są i Mateuszowi i Wincentemu, ale stało się, przyzwyczajenie wiele może i Mateusz już podobno będzie zawsze herbu Cholewa, a Win-
(tytuły wydawcy). Interpretatione Polonica addita opera A. J. — M. S.
(Kraków, w drukarni Ż. I. Wywiałkowskiego 1862 w 8ce); Dissertatio, str. VII — XXIII, potem text kroniki od str. 1 — 237. Następuje text polski z tytułem: „Mistrza Wincentego, zwanego Kadłubkiem, biskupa krak. kronika z rękopisu Eugenijuszowskiego, wydanie Alexandra Przeździeckiego, tłómaczenie z łacińskiego przez A. J.— M. S. (Kraków i t. d.). Rozprawa o kodexie obszerniejsza, jak łacińska str. 1 — 33; potem idzie kronika od str. 35 do 255. Tłómacze nad ogładę i potoczystość stylu przełożyli wierność, t. j. dali przekład prawie dosłowny z napuszystością i średniowiecznym charakterem opowiadania Kadłubkowego. Dobrze to jest, ale wszelako przekład ich łamał tylko trudności języka nie zwracając wcale uwagi na sama historję. W Polsce Kadłubkowej tworzyły się instytucje, które się później rozwinęły; trzeba było dobrze, historycznie potłómaczyć n. p. nazwiska urzędów. Tymczasem najzupełniejsza tu dowolność. Namiestnik, wojewoda, marszałek dworu i t. d. tłómaczą jeden i ten sam wyraz kroniki i na wzajem inny jaki wyraz, palatinus, preses provinciae, sacri comes palatii, polonicae princeps militiae, tłómaczone tym lub owym pierwszym z brzegu wyrazem. Uwag naszych o tłómaczeniu Wincentego udzieliliśmy J. I. Kraszewskiemu w piśmie, w którém rozwijaliśmy początek u nas godności i nazwy palatyna, wojewody. Co do samego pomysłu wydawcy, że w Kronice niema dwóch autorów, ale jeden, rzecz to więcéj, jak paradoxalna. Rażącą jest i w tem wydaniu nowego kodexu, różnica trzech pierwszych ksiąg od czwartéj. Ważna pod tym względem będzie rozprawa Bielowskiego wydrukowana świeżo w 2gim tomie Biblioteki Ossolińskich, we Lwowie. Rozprawy tej jeszcze nie mamy w Warszawie i dla tego milczeć o niej musimy“.
W rozprawie, o któréj wspomina autor, opisuje przedewszystkiem Bielowski wydania Kroniki, kodexa wiedeński i petersburgski, następnie twierdzi że text Wincentego nietylko źle przepisywano, ale i naumyślnie podrabiano. Bielowski sądzi, że główna przyczyną podrabiania była sprawa św. Stanisława z Bolesławem Śmiałym i twierdzi, że duchowieństwo starając się wszelkiemi środkami zatrzeć ślady zdrady św. Stanisława niszczyło te ustępy z Kadłubka, w których dowody zdrady były wyłuszczone. Twierdzenie to zbyt śmiałe i dostatecznie niepoparte. W końcu Bielowski oświadcza się stanowczo za udziałem Mateusza w Kronice Wincentego i zarzuca wydaniu Przeździeckiego, że tylko na wiedeńskim opierało się kodexie.
A. Mułkowski w r. 1864 wydał w Krakowie nowy rękopism Kadłubka.
