Długosza [1]). Znakomitym na téj drodze pracownikiem jest ze wszech miar Zygmunt Antoni Helcel [2]).
Wydawnictwo materjałów i większéj i mniejszéj wagi, rozwinął na wielka skalę w Poznańskiem Tytus Działyński, właściciel zbiorów kórnickich, obywatel najzacniejszy, mecenas nauki po wsze czasy znakomity a wielki. Ogłosił już ważne rzeczy swoim nakładem, wylawszy się całkowicie dla sprawy publicznéj. Już samo wydanie aktów Tomickiego (Tomiciana), unieśmiertelniłoby pamięć każdego mecenasa; są to materjały od wyrozumienia najpiękniejszych stron i czasów historji polskiéj, dyplomatarjusz swojego rodzaju, złożony z przywilejów i uniwersałów królewskich, z uchwał sejmowych i z listów osób historycznych. Działyński ogłosił także dzieło Długosza, obejmujące proces Polski z krzyżakami za Łokietka i Kazimierza W. (Lites), wydał roczniki domu Orzelskich i genealogję Szydłowieckich ze wspaniałemi rycinami, wygotował nowe wydanie Roczników Orzechowskiego. To wszystko materjały łacińskie szacowne i drogie, ale Działyński wydał oprócz tego wiele zabytków, znanych już i nieznanych literatury polskiéj; z pomiędzy nich jako sam pomnik języka z XV wieku na szczególną zasługują uwagę ułamki kazań i psalmów; przy tem wydaniu pomagał nauką swoją
- ↑ Patrz § 72 przyp. na str. 136.Przyp. wyd.
- ↑ Helcel Antoni Zygmunt, znakomity uczony prawnik i historyk urodzony 1808 roku w Krakowie, umarł 1870 roku tamże. Ukończył w roku 1828 uniwersytet krakowski i słuchał nauk w uniwersytetach: wrocławskim, berlińskim, heidelbergskim i paryzkim. W 1833 i 1849 roku był dwukrotnie przy uniwersytecie krakowskim professorem prawa polskiego, a po zwinięciu téj katedry założył drukarnię. Redaktor w 1835 — 1836 roku „Kwartalnika naukowego“. W latach 1837, 1838 i 1848 był posłem, a w 1861 roku deputowanym do Rady państwa w Wiedniu. Wydał wiele prac w przedmiocie prawa lub historji polskiéj; najznakomitszem jego dziełem są: „Starodawne prawa polskiego pomniki, poprzedzone wywodem historyczno-krytycznym, tak zwanego prawodawstwa wiślickiego Kazimierza Wielkiego, w texcie starych rękopismów krytycznie dobranym“. Wydał ich dwa tomy, trzeci wydała Akademja umiejętności. Czynny również przyjął udział w wydawnictwie Roczników w 1859 i 1860 roku, pod tytułem: „Bibljoteka Ordynacji Myszkowskiéj“, zapisu Konstantego Świdzińskiego. Śmierć Helcla była stratą dla nauki i dla kościoła katolickiego, którego Helcel był gorącym wyznawcą. Założył nawet w ostatnich chwilach życia towarzystwo „Warowni krzyża.“ Przyp. wyd.
