napisał także dla anglików dzieje Polski, ale ledwie drukować zaczął tę pracę, śmierć mu ją przerwała. Prowadził życie nadzwyczaj czynne, zabił go też nawał pracy i starość szybko zbliżająca się i kłopoty na obcej ziemi; trudno nawet było pojąć, jak to słabowite zdrowie tak dużo wytrzymać umiało. Umarł w Edynburgu dnia 22 grudnia 1855 roku na serce, bardzo stary. Pomimo excentrycznego swego poglądu na przeszłość polską, człowiek to wielce zasłużony i szlachetny.
258. Ferdynand Bronisław Trentowski. Za granicą rozbłysła znakomita indywidualność, pełna oryginalności, pierwsza w literaturze polskiej na tej drodze, po której stąpała. Małośmy się dotąd zajmowali filozofią, jako nauką; naród więcéj nachylony do praktycznych celów, nie do mrzonek, bujną miał tylko i poetyczną fantazję, a za mrzonkami nie gonił, Józef Gołuchowski zostając w uniwersytecie w Erlangen, napisał rozprawę niemiecką; „die Philosophie in ihrem Verhaltnisse zu den Leben ganzer Völker und einzelner Menschen“ i obudził poklask, stąd potem wielkie o nim nadzieje. Wezwany więc został Gołuchowski do uniwersytetu wileńskiego na katedrę filozofji, którą nędznie wykładał w Warszawie Krystyn Lach Szyrma. Ale Gołuchowski skończył swój zawód publiczny w ciągu roku, a jął się roli; [1] filozofja zatem w Polsce spoczywała do czasu aż zjawił się Trentowski. Rodem pochodził z królestwa kongresowego; w 1831 roku przeniósł się za granicę i osiadł w Frejburgu, w Bryzgowji w wielkiem księstwie Badeńskiem. Poświęciwszy się filozofji niemieckiej, postanowił dźwignąć daléj myśl ludzką i popchnąć ją w inne tory za przewodem Hegla. Uroił sobie, że filo-
- ↑ Józef Gołuchowski urodzony dnia 11 kwietnia 1797 roku w Galicji, umarł w Garbaczu w sandomierskiem dnia 22 listopada 1858 roku. Pośmiertne jego dzieło: „Dumania nad najwyższemi zagadnieniami człowieka, poprzedzone historycznem rozwinięciem pewnych systematów filozoficznych od Kanta do najnowszych czasów“ wyszło w Wilnie w roku 1861 w dwóch tomach.
Przyp. wyd.
