Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/329

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
ANTENOR.

I żon, i cudzych darów nie rad biorę.
Ty, jako żyjesz, tak widzę i mówisz
Niepowściągliwie, nie mam z tobą sprawy.

Proroctwo Kassandry jest jednym z najpiękniejszych ustępów poezyi, już nie tylko polskiéj, ale słowiańskiéj, pod względem treści i pod względem stylu.
„Odprawa“ Kochanowskiego tém uderza, że poeta pierwszy raz w Polsce użył wiersza miarowego, nierymowanego, który pod piórem znakomitego poety rzeczywiście pięknie się wydaje, pomimo tego, że poezja nasza tak do rymu nawykła. Dramat tedy Kochanowskiego pod każdym względem był osobliwością i pozostał w literaturze, jakby jakiemś zjawiskiem jedyném, bez wzorów i bez naśladowań. Wprawdzie sam Kochanowski chciał się naśladować, jakoż zaczął drugi dramat grecki, któremu dat tytuł: „Alcestis męża od śmierci zastąpiła“, ale zaledwo ją rozpoczął, zaraz porzucił rzecz niedokończoną.
Jan Zawicki wreszcie napisał trajedję „Jeftes“ z podania pisma świętego. Król izraelski wojując z nieprzyjacielem, ślubuje Bogu za zwycięztwo poświęcić rzecz najdroższą, jaką spotka za powrotem w swoim domu. Zwyciężył, a w domu pierwsza mu drogę zaszła jedyna, ukochana córka. Wierny ślubowi ojciec, z sercem zbolałém postanowił ją poświęcić. Napróżno kapłani utrzymywali, że taki ślub i ofiara nie mogą być miłe Bogu, zwłaszcza gdy córka wzdryga się na samą śmierć z ręki ojca. Jeftes przekonany postanowił sam się oddać na ofiarę, ale Ifida córka, zdjęta na tę myśl rozpaczą, czując, że ojca życie potrzebniejsze jest dla ojczyzny niż jéj własne, chętnie przyjmuje śmierć i tak spełnia śluby ojcowskie. Naśladowanie tu doskonałéj formy greckiéj, zresztą jak w Reju i Kochanowskim stosunki polskie, wyobrażenia spółczesne chrześciańskie, przeniesione w świat starożytny. Jeftes przedstawia nam poświęcenie się dla dobra powszechnego, ofiary najczystszéj. Język piękny, poezyi wiele, Zawicki miał zdolności znakomite. Oprócz dramatu tego, wydał jeszcze nieszczególne poezje na pochwałę Jana Zamojskiego. Ale Jeftes jedynie daje mu prawo do pamięci w literaturze. (Dramat ten niedawno odkryty, już dwa razy przedrukowany został w nowszych czasach,