Strona:PL Józef Ignacy Kraszewski-Wilno tom I.djvu/32

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

my dopiéro wchodzącemu u stóp się rozłożone pokazuje.
 W około na wielką rozległość gęsto rozsiane są jeziora i błota, które dawniéj uważano za niemałą przeszkodę w podróżach ku téj stolicy[1]. Jeszcze w siedemnastym wieku, między Wilnem a Połockiem rozciągały się szeroko szczątki lasów, dawniéj całą tę okolicę pokrywających[2].
 Ziemia w okolicach piasczysta, ale żyzna pod uprawą, cena jéj w XVII wieku tak była wysoką, że jéj nigdzie przyjmować nie chciano[3]. Lepszym jeszcze dowodem jéj, dobroci jest taniość nadzwyczajna płodów, jaką się zawsze Wilno odznaczało[4]. Rozliczne rodzaje kwiatów rozsiane są po okolicznych dolinach, miedzy niémi, pisze Jankowski[5], znajdują się bardzo rzadkie i piękne. Botanicy Gilibert i Jundziłłowie, wiele ich tu zbierali, mianowicie koło Rybiszek. Są to drobne resztki téj silnej wegetacyi, która gęstym lasem okrywała jeszcze w XIII wieku, późniéj przez miasto zajęte doliny i góry, na których źwierz dziki, tury, żubry, łosie, niedźwiedzie, legiwały, tam, gdzie późniéj świątynie, zamki, pałace i chatki stanąć miały. Taki jest zawsze początek miast, przed któremi ustępować muszą gęste puszcze i dzika ich ludność; dla których zniżają się góry, zwracają rzeki, równają doliny, pod wszechmocną dłonią człowieka.

II. Natura ziemi.

 Okolice Wilna, obfitujące w jeziora, (z których najsławniejsze Trockie wspomnieniem historycznem i szczątkami zamku, które oblewa)[6]; — wszędzie grunta mają jednostajne prawie, złożone z tufu wapiennego,

  1. ↑ Vide Atlas Mercatora, Brauna, Jansoniusa, gdzie pisze, że ledwie w zimie do Wilna przebrać się można, gdy błota umarzną, i to kierując się w drodze gwiazdami.
  2. ↑ Rzączyński Trac. V. Sec. II p. 159. Inter Vilnam et Polociam numerosi lacus, in illis Smarides cubitales. Idem. Trac. V. S. III. p. 165. Tractus inter Vilnam et Polociam non sine crebris paludibus. Herberstein. Com. Rer. Moschov. Trac. VII. S. I. p. 186. Inter Vilnam et Polociam ingentes silvae, num ad quinquaginta milliaria germanica excurrenles.
  3. ↑ Czacki. O prawach.
  4. ↑ Polonia Crassinii.
  5. ↑ Ułożył on Kalendarz Flory Wileńskiéj. Vide Dziennik Wileński r. 1817. N. 28. str. 397.
  6. ↑ Civitas Trocensis, quatuor a Vilna milliaribus posita, cingitur paludibus inaccessibilibus, atque etiam in tensissimo frigore, non plane constringuntur. Starov. Pol. Cellar. Descriptio. Regni Pol. Rzączyński, p.165.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Józef_Ignacy_Kraszewski-Wilno_tom_I.djvu/32&oldid=3140014”