Strona:PL Herodot - Dzieje.djvu/133

rozleglejszym i co do ogromu najwyższym. Wiele i rozmaitych pokoleń ludzkich mieści w sobie Kaukaz, największam część ich żywi się dzikiemi roślinami, między któremi mają być i drzewa liście takiego wydające przymiotu, iż trąc je i domieszując wody, malują sobie niém znamiona na szatach, a te niezmywają się już więcéj, lecz starzeją z resztą wełny, jak gdyby od początku w nią wprzędzone były. Rozplenianie zaś tych ludzi ma odbywać się jawnie, jak u skotów.
 Stronę więc tego morza Kaspijskiém zwanego zachodnią odgranicza Kaukaz, okolicę zaś ku jutrzence i wschodzącemu słońcu oddziela płaszczyzna bezkresna spojrzeniu. Téj to wielkiéj płaszczyzny część znamienitą zajmują Massagetowie, przeciwko którym powziął chęć wojować Cyrus. Wiele i ważnych miał do tego podnęt i pobudek; najprzód pochodzenie jego, iż mu się zdało być czémś więcéj od człowieka; powtóre pomyślność doznana w poprzednich wyprawach; gdziekolwiek bowiem skierował był swój oręż, niepodobną było żadnemu ludowi oprzeć się onemuż. Była zaś królową nad Massagetami żona zmarłego ich rządcy, imieniem Tomyris. O tę wyprawiwszy Cyrus poselstwo starał się pozornie, chcąc ją mieć swoją małżonką. Ale Tomyris zrozumiawszy, że nie o nią się ubiega, lecz o królestwo nad Massagetami, odmówiła mu przystępu. Cyrus zatém, gdy mu się podstęp nie nadał, ruszywszy ponad Araxes gotował jawnie wyprawę przeciw Massagetom, wiążąc rzekę mostami dla przechodu wojska i budując wieże na łodziach przebywających Araxes. Gdy się zajmował tą pracą, Tomyris wyprawia do niego herolda z tém oznajmieniem. „O królu Medów, zaniechaj tego co przysposabiasz; niewiesz bowiem może, czy w czas tego dokonasz. Zaniechawszy zaś panuj nad swemi ludami, a nam dozwól również rządzić w tych granicach, w których teraz władamy. Ale ty nie zechcesz z rad tych korzystać, lecz woleć będziesz wszystko raczéj, jak zostawić nas w pokoju. Jeżeli więc koniecznie żądasz spróbowania sił z Massagetami, nuże! porzuć trud przegra-