Strona:PL Henryk Samsonowicz - Krzyżacy.djvu/12

wości organizowania „krucjat”, otoczony przez państwa silne – i chrześcijańskie, co stało się powszechniej wiadome – stał się jedynie organizacją polityczną o znacznie mniejszym zasięgu oddziaływania. Przestał być atrakcyjny dla Zachodu.
 Siła państw jagiellońskich ukazywała się także w życiu intelektualnym i dyplomatycznym. Zaraz po Grunwaldzie strona polska rozwinęła intensywną propagandę zmierzającą do podważenia celu istnienia Zakonu. Delegacja polska na sobór w Konstancji z rektorem Uniwersytetu Krakowskiego Pawłem Włodkowicem wysunęła kwestię, czy istnieje prawo papieża i cesarza do rozporządzania ziemią pogan. W obszernym traktacie Włodkowic uzasadniał prawo ludzi innej wiary do własnej organizacji i występował przeciwko nawracaniu mieczem na wiarę chrześcijańską. Polemika Zakonu, kierowana przez prokuratora Jana z Ornety, zmierzała do podważenia tych tez, ale bardziej znany stał się paszkwil dominikanina Jana Falkenberga, który przeprowadzał tezę o pogaństwie wiarołomnych Litwinów, nikczemności Władysława Jagiełły i Polaków oraz głosił zasługę tych, którzy mieczem będą tępić te ludy. Replika strony polskiej określiła Zakon jako sektę heretycką, domagając się nawet przeniesienia Krzyżaków na granicę z Turcją. Polacy, podobnie jak podczas procesów prowadzonych po utracie Pomorza, wysuwali zarzuty, iż Krzyżacy mordowali chrześcijan, grabili kościoły, palili miasta, gwałcili kobiety. Zakon replikował, przedstawiając swe zasługi przy budowie wzorowego państwa w Prusach. Pismo o dokonaniach Zakonu przedłożone soborowi, przetłumaczone na niemiecki stało się częścią późniejszej białej legendy Krzyżaków. Mowa tam była o tym, że pod władzą Zakonu kraj pruski stał się terenem pokoju i sprawiedliwości, gdzie wszyscy cieszyli się wolnością i dostatkiem, gdzie wybudowano wspaniałe zamki, piękne miasta, silne twierdze, gdzie ludzie o swej ojczyźnie śpiewają, że panuje tam cześć, pokój, prawo, porządek i sprawiedliwość.
 Czasy jednak nie były korzystne dla przyjmowania takiej propagandy. Polska i Litwa stawały się bardziej atrakcyjne dla przybyszów, zajmowały coraz silniejszą pozycję międzynarodową, a co ważniejsze – konflikty między Zakonem i jego poddanymi pod-

10