Strona:PL Goethe - Herman i Dorota.djvu/8

się Goethego we Włoszech. Jakby z marmuru kute, wyraziste, typowe, a przecież z całym artyzmem odtworzone, żyjące życiem indywidualnem postaci tego utworu zawdzięczają pobytowi poety we Włoszech swą żywość i koloryt.
 Klasyczny świat sztuki plastycznej zbliżył też poetę do twórczości literackiej Greków. Homer, którego od młodości kochał, stał się dlań teraz nauczycielem techniki poetyckiej. Nie utonął jednak poeta w zimnym świecie klasycznym, owszem wrócił znów do ciasnego koła własnego narodu, do skromnych stosunków światka małomiasteczkowego. Nie znużenie lub wyczerpanie skierowały go jednak w tę stronę, lecz silne uczucie i przekonanie, że prawdziwą istotę człowieka, jego wewnętrzną wartość i istotę można znaleźć nawet w najbliższem otoczeniu, tuż obok siebie, w przejawach codziennego życia.
 Poeta zwrócił się do pierwiastków życia narodowego i odebrał za to zasłużoną nagrodę. W żadnym bowiem utworze Goethego nie wypowiedział się zwyczaj i duch niemiecki tak głęboko i jasno, jak w Hermanie i Dorocie. Nie był to przypadek, owszem świadomy zamysł poety, a świadectwem tego wstępna elegja, w której zapowiada, że zamierza wprowadzić czytelnika w dom niemiecki.
 Przyjaźń z Schillerem. Wkrótce po powrocie z podróży włoskiej przypada początek pamiętnej przyjaźni Goethego z Schillerem. Ten związek dwóch genjalnych pisarzy, związek realizmu z idealizmem, jest zupełnie wyjątkowem zjawiskiem w dziejach kultury i literatury.
 Po długich latach wędrówek i błądzeń odnaleźli się ci dwaj genjusze, aby już nigdy się nie rozstać. Różnorodność ich uzdolnień artystycznych i psychicznych, która ich przedtem od siebie odpychała, tem silniej i głębiej związała ich teraz ze sobą. Zgodne współżycie literackie i wymiana myśli na tematy naj-