Przejdź do zawartości

Strona:PL Franko - Katechizm socjalistyczny.pdf/5

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Co to jest socjalizm?

Socjalizm jest to dążenie do usunięcia wszelkiej nierówności społecznej, wszelkiego wyzyskiwania i wszelkiego ubóstwa, do zaprowadzenia sprawiedliwszego, szczęśliwszego porządku, niż jest teraźniejszy, a to w ten sposób, że teraźniejszy kapitał wytwórczy[1], t. j. grunty, fabryki, maszyny i inne

  1. Pod kapitałem rozumiemy nietylko pieniądze, niosące procent, ale i wszelkie inne dostatki, których właściciel nie używa sam bezpośrednio, ale które w ten lub ów sposób mają mu przynosić dochód. Widzimy więc, że, aby mieć kapitał, nie dosyć jest mieć pieniądze, maszyny, fabryki, materjały surowe itd., ale to przedmioty muszą przynosić dochód i zwiększać kapitał, tj. w kraju muszą być ludzie bez kapitału, którzy dla wyżywienia muszą pracować na kapitalistów i właścicieli. Bez robotników nie ma kapitału. Najlepsza przędzalnia np. jest kapitałem tylko wtedy, gdy dla niej w pewnym kraju są robotnicy i jest surowy materjał do przerabiania, a gdy ją przenieść na bezludną puszczę lub zakopać w ziemi, przestaje być kapitałem. Tak samo posiadacza ogromnych pól w stepach amerykańskich, lub posiadacza brył złota na dnie morza nie można nazwać kapitalistami.
    Człowiek może posiadać cenne przedmioty dwojakiego rodzaju: przedmioty potrzebne dla zaspokojenia jego własnych (lub jego rodziny) potrzeb fizycznych lub umysłowych, np. pożywienie, odzież, pomieszkanie, książki i t. d. i przedmioty potrzebne dla sporządzania tamtych, lub dla ich wymiany, np. pieniądze, narzędzia, maszyny i t. d. Pierwsze nazywany przedmiotami użytkowymi, drugie przedmiotami wytwórczymi (produkcyjnymi). Jeżeli przedmioty użytkowe są przeznaczone dla użytku samego ich właściciela, wtenczas nie są kapitałem, n. p. chleb, który jem, surdut, który noszę na sobie, nie można nazwać kapitałem. Lecz skoro tych przedmiotów nie uży-