Przejdź do zawartości

Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T2.djvu/32

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.


Aporetyk, to samo co Sceptyk (ob.).

Apostata. Wyraz grecki oznaczający odstępcę. Teologija piętnuje tém wyrażeniem każdego, który będąc chrześcijaninem, jawnie i otwarcie odstąpił religii Chrystusa i przyłączył się do jakiego niechrześcijańskiego, np. mahometańskiego wyznania. Szczególniej dane jest to imię cesarzowi rzymskiemu Julijanowi, który będąc chrześcijaninem, po wstąpieniu na tron wyrzekł się Chrystusa i pracował nad podźwignieniem upadłego bałwochwalstwa. X. V. S.

Apostazyja, jest to wyrzeczenie się publiczne wiary, którą poprzednio kto wyznawał, a w szczególności wiary chrześcijańskiej. Przechodzący z tej wiary na mahometańską nazywają się renegatami. Apostazyją jest także opuszczenie zakonu, w którym kto śluby uczynił; lub porzucenie stanu duchownego, po otrzymanych święceniach i pojęcie żony, co za sobą pociąga exkommunikę. Apostazyją również nazywają wyrzeczenie się uprzedniego swojego zdania; odstąpienie od pewnych zasad.

A posteriori, ob. Analiza filozoficzna.

Apostillum, uwierzytelniony przypisek do dokumentu, szczególnie do prośby; wstawienie się za proszącym, napisane na marginesie przez osobę mającą wpływ u zwierzchnika, do którego prośba została podaną; naostatek decyzyja tegoż zwierzchnikaApostylować, wstawić się piśmiennie za proszącym.

Apostolicae sedis gratia, to jest, „z łaski Stolicy Apostolskiej:“ formuła używana przez biskupów, przed ich tytułem, naprzykład, w listach pasterskich i t. p.: „Z Bożej i Stolicy Apostolskiej łaski Biskup N.“ Binterim w rozprawie: Dei et apostolicae sedis gratia, wykazał, że papieże nie narzucili biskupom tej formuły. Leon Wielki domagał się wprawdzie dla Stolicy Apostolskiej prawa potwierdzania biskupów, jak widzimy z 79 listu jego do cesarza Marcyjana. Dopiero w kilka wieków później Bonifacy, apostoł Niemiec, w liście do Zacharyjasza papieża mianował się Servus apostolicae sedis. Papież Jan XIII oświadczył w r. 969. że biskup Jan z Benewentu otrzymuje godność arcybiskupią per apostolicae auctoritatis concessionem. W r. 1008 Herybert arcybiskup koloński mianował się: Indignus Christi et Clavigeri ejus servus; Eberhard, biskup bambergski, pisał roku 1152: Divina et apostolica gratia. Formuła Apostolicae sedis gratia, dość często powtarza się od XII wieku i biskupi mieli sobie za chlubę wyrażać nią swe przywiązanie do Stolicy Apostolskiej. Thomassin w dziele: de Nova et veteri Eccles. Disciplina, myli się twierdząc, że łaciński biskup Cypru r. 1251 pierwszy użył tej formuły, która od XII już wieku przez wszystkich biskupów była używaną. L. R.

Apostolicy. W wielkiém dziele swojém przeciw heretykom ś. Epifanijusz (zmarły r. 402), wspomina o sekcie Apostolików, którzy tak się nazywali ponieważ twierdzili, że na wzór Apostołów, wyrzekają się wszelkiej własności ziemskiej. Lecz rzeczywiście przedsięwzięcie to wynikało u nich z wyobrażeń gnostycznych o bezwarunkowej skazitelności materyi, i dla tego brzydzili się małżeństwem. Znajdowali się oni we Frygii, Cylicji i Pamfil i. Inna sekta tegoż nazwiska wylęgła się w XII wieku, nad Renem, w okolicach Kolonii, tudzież w Perigueus, we Francyi. Była to epoka manicheizmu. Wyobrażenia gnostyczne i manichejskie, połączone ze szczerą żądzą ubóstwa i prostoty apostolskiej, zrodziły mnóstwo sekt dziwacznych, wszystkich atoli w gruncie swoim jednostajnych. Mamy dwa kazania ś. Bernarda przeciw tym heretykom. Odrzucali oni wszystko, cokolwiek podług ich mniemania, nie było postanowioném bezpośrednio przez Chrystusa lub apostołów. Oburzenie publiczne przeciwko