Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T2.djvu/20

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Apofillit. Pierwsze jego okazy znaleziono w skałach amfibolowych, w lltoe w Szwecyi; z powodu połysku perłowej macicy nazwano go ichtyoftalmem (rybie oko). Następnie znaleziono go w wielu miejscowościach, a szczególniej obficie na wyspach Faroë, Naalsoë i w Irlandyi, gdzie się znajduje w skałach wulkanicznych. Apofilit natrafia się w massach blaszkowych i w kryształach; pierwotna jego postać słup kwadratowy. Łupliwość bardzo wyraźna równolegle do podstawy i kryształy bardzo łatwo się łupią w tym kierunku. Barwy białej, szarawej, błękitnawej lub różowawej, przezroczysty lub przynajmniej przeświecający. Odmiana nazwana albinem przez Wernera, pochodząca z Marienberg w Czechach, jest nieprzezroczysta, biało-matowa, co zdaje się pochodzić od pewnej chemicznej zmiany. Twardość 4,5; c.   = 2,335. Pod dmuchawką topi się w blaszki; w mocnym płomieniu wzdyma się i topi w szkło bezbarwne, z kwasami daje galaretę. Chemicznie jest tu podwójny krzemian wapna i potażu, wzoru: SSiO3.CaO + (2SiO3). KO + 16. Aq. K. J.

Apofora, tak u dawnych Greków zwał się podatek, jaki niewolnicy, pracujący na własną rękę, obowiązani byli płacić swoim panom.

Apogeum, Ob. Afelijum.

Apojove (wyraz złożony z greckiego: apo daleko i łacińskiego: Jovis Jowisz), nadawany przez niektórych astronomów punktom, w których towarzysze (satellici) Jowisza znajdują się od niego w największej odległości. Perijove nazywa się punkt, w którym towarzysze najbliżej są Jowisza.

Apokalipsa, tak zwaną jest po grecku Księga Objawień ś. Jana apostoła i ewangelisty, ostatnia w zbiorze czyli Kanonie ksiąg świętych Nowego Zakonu. W tém dziele mąż boży opisuje prorocze swe widzenia, w których pod mistycznemi obrazami przedstawiony jest szereg najgłówniejszych zdarzeń, walk i przygód religii Chrystusowej w ludzkiém plemieniu, od jej poczęcia przez pierwsze przyjście Chrystusa, aż do jej dopełnienia w drugiém przyjściu Zbawiciela na sąd ostateczny. Wielu przedwcześnie kusiło się odgadnąć znaczenia tych wspaniałych obrazów przyszłości i popadło w dziwne, a częstokroć śmieszne nawet i pocieszne złudzenia. — Szczegółowa wiadomość o Apokalipsie znajduje się pod wyrazem: Objawienie.ś. Jana. X. V. S.

Apokaliptycy. Wspaniałe prorocze obrazy Apokalipsy czyli Objawienia ś. Jana, zwracały na się pilną uwagę uczonych, zwłaszcza miłośników tajemnic w nich zawartych. Ci, którzy w obrazach apokaliptycznych zgłębiali historyję rozwoju Kościoła Chrystusowego, równie jak przyszłych jego losów, tudzież znaczenie każdego obrazu wyjaśnić usiłowali, zwani byli Apokaliptykami. Tysiącletnie królestwo i Nowe Jeruzalem stało się źródłem wymarzonych nadziei. Szereg Apokaliptyków rozpoczynają w drugim wieku Justyn męczennik i Ireneusz. Opat Joachim z Floris w Kalabryi (zmarły r. 1202) przepowiadał upadek Kościoła i jego odnowienie na rok 1260, podług „Ewangelii wiecznej“ (Apokal. 14, 6). Katharowie, Waldensi i Hussyci powoływali się na przepowiednie Apokalipsy, przeciw hijerarchii Kościoła rzymskiego. Od r. 1727 Bengel, duchowny protestancki w Wirtembergskiem, pracował nad rozjaśnieniem tajemnic apokaliptycznych. Obrachował zjawienie się Antychrysta na lata 1832—1836, przyjście Jezusa Chrystusa na dzień 18 Czerwca 1836, tysiącletnie królestwo od r. 1836, do 2836, skończenie świata i sąd ostateczny na rok 3,836. W drugiej połowie XVIII wieku zajmowali się naukowym wykładem Apokalipsy Herder i Eichhorn. (ob. Objawienie ś. Jana). L. R.

Apokaliptyczna liczba. Są to liczby szczególniej w Apokalipsie powtarzające się. Taką liczbą jest 7. Dalej 42 miesiące czyli półczwarta roku. A naj-