Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/972

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Antonin (święty), urodził się we Florencyi 1390 roku z Mikołaja Pierrozi i Tomazy Cenni rodziców szlachetnych i bogobojnych, wstąpił do zakonu św. Dominika 1403 r., gdzie w doskonałości zakonnej celując, piastował urząd przeora w ośmiu klasztorach prowincyi włoskiej, zkąd prawie musem powołany został na katedrę arcybiskupstwa Florencyi 1446 roku. Na tej godności lat 13 z chwałą przepędziwszy, umarł 1459 roku. Klemens VII papież rzymski dnia 6 Grudnia 1523 roku policzył go w poczet świętych, jedynie z tego względu, iż był opiekunem sierot, gorliwym pasterzem i zwolennikiem nauk. Z prac jego umysłowych największą zjednały sobie sławę: Summa theologica sive juris Pontificii et Caesarii i Summa historicalis sive Chronicorum partes III ab orbe condito ad annum 1459; pierwsza ośmnaście, druga dziesięć wydań doczekała się. X. S. B.

Antonin Pobożny (Titus Aurelius Fuhius), ur. 86 po nar. Chr. w Lawinijum. Ojciec jego Aurelius Fulvus był konsulem i on sam doszedł w 120 r. do tejże godności. Był on jednym z czterech konsulów, między których Adryjan rozdzielił najwyższe rządy Włoch; później jako prokonsul udał się do Azyi i coraz bardziej wchodził w łaski Adryjana. Małżonka jego Faustyna, córka Anniusa Werusa, której nierządy starał się ukrywać przed ogółem, urodziła mu wiele dzieci, z których oprócz Faustyny, późniejszej żony Marka Aurelijusza, wszystkie umarły. W r. 138 został przez Adryjana przysposobiony na syna, a sam przybrał Lucyjusza Werusa i Marka Aurelijusza; w tymże roku został cesarzem. Pod nim państwo rzymskie doznawało szczęścia i pokoju; prosty i umiarkowany w pożyciu domowem, przyjaciel cnoty i mądrości, dobroczynny dla nieszczęśliwych, był on ojcem swego narodu: zmniejszył podatki, zniósł prześladowania chrześcijan, w Brytannii prowadząc wojnę rozszerzył panowanie Rzymian i kazał wznieść nowy mur dla wstrzymania napadów Piktów i Szkotów. Za jego panowania pożary, powodzie i trzęsienia ziemi wiele sprawiły szkody w prowincyjach Rzymu, ale hojność jego złe skutki tych klęsk złagodziła. Umarł 161 roku, w 23 roku panowania, mając wieku lat 74; senat na cześć jego kazał wznieść obelisk, znany dotąd pod imieniem kolumny Antonina, na której dziś stoi statua ś. Pawła.

Antonin (Marcus Annius Verus Aurelius), ob. Marek Aureliusz.

Antoninus Liberalis, wyzwoleniec Antonina Pobożnego (Piusa), żył około r. 147 po nar. Chr., pisał w duchu swego czasu powieści bajeczne, wzięte po większej części z poetów i prozaików greckich i ztąd wielkiej wagi dla uczonych, że wiernie przytaczał swoje źródła, które czasów naszych nie doszły; najlepszą edycyję wydał Koch (Lipsk, 1832).

Antonin (Jan), lekarz królów Zygmunta I i II, w swoim czasie wysoko ceniony, pamiętny z kilku prac lekarskiej i nielekarskiej treści. Ciampi mieni go Włochem, pewniej wszelako był on rodem z Kaszowa, jak utrzymują inni, bo mówi za tem wcześniejszy jego pobyt w uniwersytecie krakowskim i korzystanie tamże z wykładów Michała Wrocławczyka i Rudolfa Agrykoli, późniejsze zaś dopiero przykładanie się w Padwie do nauki lekarskiej i uzyskania tamże stopnia doktora medycyny. Wróciwszy do Polski przywrócił zdrowie ciężką niemocą złożonemu biskupowi Tomickiemu, za którego pośrednictwem zostawszy lekarzem królewskim, był nim przy I i II Zygmuncie, jak znowu nawzajem, pośrednictwo Antonina doprowadziło do wiadomego listowania między biskupem Tomickim, a Erazmem Roterdamczykiem, z którym Antonin wracając z Padwy, zawiązał w Bazylei przyjazne stosunki. Do zażyłych jego przyjaciół liczą też Leonarda Coxa, a z krajowców szczególniej Klemensa Janickiego, którego jak brata miło-