Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/948

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Anseaume, autor przeszło dwudziestu pięciu sztuk drammatycznych, granych na scenach paryzkich w latach 1753 — 72; był zarazem dyrektorem Opery komicznej, Komedyi włoskiej i kilku innych teatrów. Wartość jego utworow niewielka, choć niepodobna im odmówić niejakiego dowcipu i wielkiej zręczności w układzie. Szczegóły jego życia., data i miejsce urodzenia, zupełnie są nieznane; um. w 1783 roku w Paryżu.

Ansgary (Święty), zwykle apostołem Północy zwany, urodził się 801 roku w Pikardyi ze znakomitych rodziców, spokrewnionych z domem Cesarskim. Utraciwszy w 5 roku swego życia matkę, umieszczony został przez ojca na wychowanie, w kwitnącym naówczas klasztorze Korbejskim niedaleko Amiens. Skończywszy tam swe nauki, przywdział sukienkę zakonu ś. Benedykta, i z przyjacielem swoim Witmarem spełniał czas jakiś obowiązki nauczyciela w Nowej Korbei. W r. 826 nadarzyła mu się sposobność poświęcenia się pracom apostolskim, do których oddawna wzdychał. Król Duński Harald, który przybył do Cesarza Ludwika, żądając od niego pomocy przeciw nieprzyjaciołom, zabrał Ansgarego z sobą do Danii, wraz z jego towarzyszem Autbertem, dla nawracania tamtejszych pogan. Po kilkoletnim tam pobycie i przeniesieniu niemałych trudów, Ansgary wezwany został przez cesarza napowrót do kraju, dla przedsięwzięcia, wraz z dawnym przyjacielem swoim Witmarem missyjnej wyprawy do Szwecyi. Napadnięty w drodze przez Wikingów (rozbójników morskich), zaledwo potrafił dostać się do Birki, miasta handlowego leżącego nad jeziorem Mölar, i założył tam wkrótce pierwszy kościół chrześcijański w Szwecyi. Po powrocie do Niemiec, wyniesiony został przez Cesarza na godność arcybiskupa hamburskiego, gdzie Cesarz niedawno przedtem założył był arcybiskupstwo, w celu rozszerzania chrześcijaństwa pomiędzy północnemi narodami. Poświęcony na ten urząd w r. 833, otrzymał pallijusz od Grzegorza IV, oraz tytuł legata apostolskiego u Duńczyków, Szwedów, Słowian i innych północnych narodów. We cztery lata później (837), gdy korsarze Normandzcy napadli na Hamburg i ptdpalili go, Ansgary musiał ratować się ucieczką, i nieprzyjęty przez Leuderich’a biskupa Bremeńskiego, który oddawna zazdrościł mu godności arcybiskupiej, znalazł przytułek u pobożnej pani nazwiskiem Ikija, w majętności jej Ramelslohe, o trzy mile odległej od Hamburga. Z tego miejsca sprawował on przez lat dziewięć rządy swojego arcybiskupstwa, i miał przytém pilne staranie o nowo powstającym Kościele w Szwecyi, dla którego przedtém wyświęcił już był na biskupa Autberta. Po śmierci biskupa Leuderich’a, biskupstwo Bremeńskie przyłączone zostało w r. 848 do arcybiskupstwa Hamburgskiego, i Ansgary założył swą rezydencyję w Bremen. Następnie wszedł w układy z królem duńskim Horich’em starszym, względem założenia kościoła w Szleswigu, co przyczyniło się najwięcej do ostatecznego nawrócenia Danii. Wykorzeniał on przytém resztki pogaństwa w swem arcybiskupstwie, fundował klasztory i zakłady naukowe, oraz rozszerzał dawne. W r. 861 przedsięwziął drugą wyprawę missyjną do Szwecyi, gdzie za jego staraniem na Zgromadzeniu Narodowém uroczyście uchwalonem zostało, nie stawiać żadnych przeszkód wprowadzeniu Chrześcijaństwa. Zdawszy rządy Kościoła w Szwecyi synowcowi wyżej wspomnionego Auteberta, Erimbertowi, powrócił do swej rezydencyi, gdzie wkrótce (865 r.) zakończył pełen cnót i zasług żywot w 65 roku. Przez następcę swego Rimberta policzony w poczet świętych, kanonizowany został przez papieża Mikołaja I. Pomimo nader czynnego życia, zajmował się też pracami literackiemi; ale do naszych czasów doszły tylko jego Pigmentu (Modlitwy wedle psalmów) i opisanie żywota Willehada, pierwszego biskupa Bremeńskiego.