Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/921

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

dnak z Maryją Blanką, córką Galeaza Sforzy księcia mejyjolańskiego, Anny nie wziął też sławny Karol V, ale z jego woli Ferdynand. Ślub odbył się dopiero w r. 1521 w Lińcu. Po śmierci Ludwika poległego pod Mohaczem 29 Sierpnia w r. 1526, Ferdynand po prawie żony darł' się na tron węgierski, ale tu spotkał na przeciw siebie Jana Zapolskiego spółzawodnika dawniej do jednej ręki, dzisiaj do jednegoż królestwa. W Czechach poszło mu łatwiej, uznały go stany i pozwoliły objąć rządy na d. 24 Października 1526 r. w Węgrzech atoli z Zapolskim dzielić się musiał panowaniem i ziemią. Ferdynand miał z Anny syna cesarza Maxymiliana, obranego przez stronnictwo swoje króem polskim w r. 1575 i dwie córki Elżbietę i Katarzynę, które obiedwie były Iza Zygmuntem Augugustem. Jul. B.

Anna, córka Zygmunta Starego z Barbary Zapolskiej, młodsza, bo dwie ich tylko było, Anna i Jadwiga. Narodziła się w Krakowie 1 Lipca, w czasie nieobecności ojca, który był na zjeździe w Presburgu i Wiedniu 1515 r., umarła zaś 1520 r. W kilka miesięcy po jej urodzeniu umarła matka, w Październiku, czego król i naród niezmiernie żałował. Jul. B.

Anna Rakuska, córka Albrechta arcyksięcia z początku rakuskiego, później cesarza i króla czeskiego i węgierskiego z jedynaczki Zygmunta Luzemburgczyka cesarza, dziedziczki Czech i Węgier, siostra młodszej od siebie Elżbiety (ob.), która poszła za króla Kazimierza Jagiellończyka. Jeszcze w r. 1436 Władysław Warneńczyk upraszał o te obiedwie arcyksiężniczki, z jedną sam chciał się żenić, drugą zaś przeznaczał dla brata Kazimierza. Na zjeździe Wrocławskim w Listopadzie 1438 r. Albrecht już cesarz i król wtedy po Zygmuncie, obiecał rękę Anny Władysławowi, Elżbietę zaś z królestwem czeskiem miał oddać Kazimierzowi. Zeznania te robił przed prymasem polskim Wincentym Kotem z Dębna, ale prosił o tajemnicę. Niedługo na tymże zjeżdzie obietnicę swoje cofnął, układy zerwał i w rok niespełna polem zakończył życie. Annę zaręczono wtedy Wilhelmowi księciu saskiemu, który starać się o nią począł w r. 1439, ożenił się zaś dopiero 1446 r. Jul. B.

Anna Jagiellonka, córka Zygmunta Starego i drugiej jego żony Bony włoszki, urodziła się dnia 18 Października 1522 r., jak podaje Albertrandi, lubo inni niesłusznie narodzenie się tej królewny odnoszą do 1524. Była inna córka Zygmunta Starego z Barbary Zapolskiej imieniem także Anną, ale ta niedługo żyła, matka też z połogu przy niej umarła (w Lipcu 1515 r.). Na pamiątkę pierwszej Anny, druga z Włoszki nazwana. Nie wiodło się córkom królewskim z drugiego małżeństwa, późno dopiero powychodziły za mąż, Anna zaś najstarsza z nich przeczekała wszystkie. Ochotników jednak do jej ręki nie brakowało; prawda, że to czynili w widokach osobistych na koronę, którą bezdzietnim miał osierocić Zygmunt August. Starał się o Annę Ferdynand syn cesarski, ale kładł warunek, że ma zostać następcą tronu; zwierzał się z tém przynajmniej Kromerowi, posłowi królewskiemu w Wiedniu (1559 — 61). Jednocześnie zabiegał o nią car Iwan Groźny, po śmierci żony swojej Anastazyi (1560). Swatano z Anną i księcia florenckiego Ferdynanda, brata panującego Franciszka Medici, był przynajmniej podówczas w Polsce poseł toskański z innych wcale powodów, i tymczasem rozpoczął układy o małżeństwo z samym królem, który go mile słuchał: doszło nawet do tego, że chciał już do siostry do Warszawy posyłać marszałka, chcąc się wywiedzieć od niej coś pewnego, jakby te oświadczyny przyjęła. Domyślano się, że książę miał głównie na celu sprawy dworskie i inne widoki króla we Włoszech (1565). Nareszcie Magnus książę holsztyński oświadczył się o nią wyraźnie Zygmuntowi Augustowi przez posły w Grodnie, chcąc Inflant