Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/91

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Achilles Tacyjusz, żyjący, jak się zdaje, przy końcu III, lub na początku IV wieku po Chrystusie, był nauczycielem wymowy w Alexandryi, rodzinném swém mieście. W podeszłym już wieku przeszedł na religiję chrześcijańską, i został biskupem. Należy on do pisarzy greckich, znanych pod nazwą erotycznych. Z dzieł jego doszedł naszych czasów, oprócz kilku fragmentów z rozprawy o sferach, romans w 8-iu księgach p. t.: Miłostki Leucyppy i Klitofona. Pełno tu artystycznie wystawionych obrazów natury, uczuć i namiętności, lecz całej powieści brak porządku i stopniowego rozwinięcia. Styl Achillesa Tacyjusza jest oratorski, bogaty w antytezy, igraszki słów i wyszukane ozdoby. Pod względem czystości obyczajowej, Achilles Tacyjusz niżej stoi od Helijodora, którego zresztą jest naśladowcą. Najlepsze wydania tego dzieła są Salmazyjusza w Leydzie (1650) i Jakobsa w Lipsku (1821). Na francuzki język w ostatnich czasach tłómaczył je Clément de Dijon (1800), a na niemiecki Ast i Güldenapfel (1802).

Achilles (Alexander), rodem Prusak, dworzanin króla Polskiego Władysława IV, mając lat 91, odbywał rozmaite poselstwa w r. 1675. Jest on autorem dzieła: Tractatus de causis terrae etc.

Achillesa scięgno, (tendo Achillis). Tylna część goleni, w górnej swojej połowie, zaokrąglona jest podłużną wypukłością. Wypukłość tę, noszącą nazwisko łydki, stanowi gruby muskuł dwugłowy łydki (gastrocnemius), który przechodzi w ścięgno achillesa. Ścięgno więc to leży w tylnej, dolnej części goleni, zaczyna się tuż pod łydką i ciągnie do pięty. Najszerszém jest w miejscu przejścia weń muskułu, t. j. ku górze, zwęża się coraz bardziej ku dołowi, i w okolicy kostek jest najcieńszém; poniżej kostek rozszerza się nieco i zaraz przyczepia do kości piętowej (calcaneus), stanowiącej największą i najgłówniejszą część pięty. Tylną powierzchnię ścięgna tego, pokrywa tylko skóra i mała ilość tkanki komórkowatej, dla tego to z łatwością namacać je można; szczególniej w miejscu najcieńszem czuć je doskonale, jakby gruby, twardy, elastyczny sznurek. Jest to najgrubsze ścięgno w ludzkiém ciele, dla tego też ma bardzo ważne przeznaczenie; częstokroć cały ciężar ciała dźwiga na sobie. Muskuł bowiem dwugłowy łydki służy do wyciągania stopy i w tym celu kurczy się, pociąga swoje ścięgno za sobą; wtedy pięta wznosi się ku górze, a palce stopy spuszczają ku dołowi, tym sposobem powstaje przedłużenie całej nogi. Jeżeli zaś stopa opartą jest na podstawie, jak ziemia, podłoga, w takim razie wzniesienie pięty sprawi przycisk palców do podstawy i dźwignie całe ciało ku górze. Ruch ten odbywa się na zasadzie drążka 2-go stopnia; punkt podpory jest w palcach, ciężar t. j. ciało w środku, a siła działa na piętę. Wspomniony ruch odbywa się zawsze podczas chodzenia, tańca, skoku i wtedy na Ścięgnie Achillesa spoczywa ciężar całego ciała. Im więcej muskuł łydkowy i jego ścięgno są rozwiniętemi, tém ruchy, jakie one pod wpływem woli naszej wykonywają, są pewniejsze i śmielsze, a ludzie mający części te dobrze wykształcone, zdolni są do szybkiego, pewnego chodu i skoku. Mniemanie więc tak mocno rozpowszechnione, jakoby tancerze i szybkobiegacze pozbawiali się ikry (muskułu dwugłowego łydki), dla większej łatwości i lekkości ruchów, jest przesądem. Dr. K. K.

Achillini (Alexander), ur. 1463, um. 1512 w Bouonii, wykładał filozofiję najprzód w rodzinnem swem mieście Bononii, następnie w Padwie. Nazywano go drugim Arystotelesem; trzymał się zasad Averrhoesa. Achillini był także lekarzem i niepospolitym anatomem: jemu medycyna zawdzięcza oznaczenie młotka i kowadełka w przyrządzie słuchowym; on był jednym z pierwszych, którzy czynili sekcyje na trupach ludzkich. Achillini napisał De universalibus (Bononia 1501), i wiele innych dzieł tyczących się anatomii. — Achillini (Jan Filip), brat