Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/858

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

dzielaniem błon szarawych w mniejszej lub większej ilości (ob. Diphteritis). Obok tego wśród innych chorób powstają czasami zapalenia gardła, ztąd nazwiska: Angina catarrhalis, zapalenie gardła katarowe, Angina rheumatica, reumatyczne, Angina siphilitica, weneryczne. Jedna z chorób nerwowych napadająca paroxyzmami, objawiającemi się uciśnieniem bolesnem piersi, niespokojnością, trudnością oddechu bez przyśpieszonego bicia serca, bólem gwałtownym idącym od środka piersi do jednego z ramion, otrzymała także nazwisko angina pectoris. Dr. K. K.

Angioleuncitis (z greckiego: aggeion naczynie, leukos, biały). Zapalenie naczyń limfatycznych. Cechą tej choroby jest powiększenie objętości naczyń lirnfa-tycznych, ich wypukłość, nierówność, czerwoność przebijająca w postaci dość cienkich pasów przez skórę, jeżeli naczynia te leżą powierzchownie. Ich ściany i zawartość ulegają także rozmaitym zmianom, w skutek wypocin (exsudatio, ob.), jakie częstokroć w tej chorobie powstają. Ściany te grubieją, kruszeją, a jeżeli wypociny były plastyczne, całe naczynie zamienia się na sznurek mniej więcej gruby. Wszystko to następuje po kontuzyjach, ranach, a szczególniej po zanieczyszczeniu już istniejącej rany, lub dotknięciu do skóry obnażonej z naskórka, tak nazwanej złej ropy, posoki trupiej i innych jadowitych materyj. Dr. K. K.

Angiologija (z greckiego: aggeion naczynie, logeia nauka). Część anatomii mająca za przedmiot naukę o naczyniach płynonośnych w ciele ludzkiem i zwierzęcym. Płyny odżywcze ciała: krew, limfa, chylus krążą nieustannie, w systemacie jakby skórzanych rur nazwanych naczyniami, albo żyłami (vasa). Żyły te przebiegają całe ciało, dochodzą do każdej nieomal jego cząstki, z wyjątkiem tkuni rogowych (paznogcie, włosy, kopyta, rogi i t. p), które naczyń zupełnie nie posiadają. Za pośrednictwem serca anastomozy (ob. Anastomosis), wszystkie naczynia łączą się w jedną nierozerwaną całość, t. j.t systemat naczyń, który składa się z 3 głównych działów: tętnic (arteryj), żył, i naczyń limfatycznych, czyli chłonie. Z lewej komórki serca wychodzi wielka tętnica nazwana aortą; rozprowadza ona krew po całém ciele, rozdziela się bowiem na coraz mniejsze gałązki, które do wszystkich części organizmu dochodzą. Rodział ten naczyń na gałęzie i gałązki zupełnie jest podobnym do takiego samego rozdziału w drzewach. Pień drzewa można porównać do aorty, a jego gałęzie i gałązki do rozmaitych tętnic z niej wychodzących. Tętnice po każdym rozdziale stają się coraz cieńszemi, nareszcie przechodzą w naczynia włoskowate. Z tych ostatnich tworzą się znowu naczynia coraz grubsze, zbiegając się także w gałązki i gałęzie przebiegające również cały organizm i zakończające się w 2 wielkie pnie, które przyjmuje prawa przedkomórka serca. Mamy więc dotąd dwa systemata naczyń; jeden zaczyna aorta, a kończą naczywa włoskowate i ten nosi nazwisko systematu tętnicznego; drugi przeciwnie, zaczynają naczynia włoskowate a kończą dwie wielkie żyły, nazwane próżnemi, i ten nazwany jest systematem żylnym. Dwa te systemata wyglądają zupełnie jak dwa drzewa, których wierzchołki łączą się z sobą ku powierzchni, a pnie w sercu. Krew wyszła z serca przez aortę za pośrednictwem tętnic, później naczyń włoskowatych, a nakoniec żył, przebiega całe ciało i wraca napowrót do serca przez dwie żyły próżne. Serce więc jest środkowym organem obiegu krwi w ciele. Trzeci systemat naczyń limfatycznych bierze początek także w bardzo drobniutkich naczyniach, które przez połączenia dochodzą do większych gałęzi, zbiegających się w końcu w dwa wielkie naczynia (truncus limpliaticus, dexter i sinister) wpadające bezpośrednio do żył. Drobnostkowy opis tych trzech systematów naczyń, przebieg każdej ważniejszej gałązki, noszącej zwykle osobne nazwisko, ich położenie względem innych czę-