Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/856

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

w bombardowaniu Kopenhagi, oraz do Sycylii, gdzie użyto jej na obronę brzegów od wylądowania Francuzów. Od 1808 r. legija ta służyła na półwyspie Pirenejskim pod generałami Moore i Wellington, gdzie pozostała do Kwietnia 1814 r., później w Niderlandach i we Francyi. W Grudniu 1815 r. rozwiązano ją zupełnie, poczém znaczna część legii wstąpiła do armii hannowerskiej.

Angiełłowicz (Antoni), arcybiskup metropolita lwowski obrządku ruskiego. Urodził się w r. 1756 w Hryniowie na Rusi czerwonej, niedaleko od Brzeżan. Uczył się naprzód u Jezuitów lwowskich, którzy tam dla młodzi ruskiej utrzymywali akademije, potém w konwikcie szlacheckim, aż do czasu kiedy biskup ruski lwowski Leon Szeptycki wziął go do swojej przybocznej kancellaryi. Wtedy po-kassacie Jezuitów, Maryja Teressa wzniosła seminaryjum generalne wiedeńskie u ś. Barbary, dokąd był Angiełłowicz posłany z kleru świeckiego i kończył tam teologiję i filozofiję. Kiedy seminaryjum to przeniesiono do Lwowa w roku 1780, przeszedł z niém Angiełłowicz jako professor i już 1783 r. w czasie pobytu Józefa II we Lwowie, był rektorem seminaryjum, przez co stał niejako na czele całego duchowieństwa świeckiego w Węgrzech, Galicyi i Siedmiogrodzie. Następnie kanonik katedralny lwowski, asessor konsystorza, professor publiczny teologii w akademii lwowskiej, konsylijarz cesarsko-królewski w radzie gubernijalnej, w r. 1784 z powodu zaprowadzenia komissyi likwidacyjnej po zniesieniu klasztorów w Galicyi, reprezentant zgromadzenia teologicznego w cesarsko-królewskim kongressie nadwornym naukowym, w r. 1789, kiedy zaprowadzał się nowy plan edukacyi w szkołach. Człowiek uczony, został wreszcie biskupem przemyślskim w roku 1796 po śmierci zacnego Maxymilijana Ryłły. Poświęcony w katedrze lwowskiej ruskiej 14 Lutego 1796 r. przez Bielańskiego biskupa lwowskiego, którego w tym celu delegował metropolita Rostocki: assystowali obrzędowi arcybiskup ormijański lwowski Tumanowicz i Ważyński biskup chełmski. Na tym obrzędzie miał kazanie kanonik metropolitalny i proboszcz ś. Mikołaja Idzełło-wicz. Insygnia biskupie nieśli sami Niemcy, lubo było na obrzędzie mnóstwo szlachty polskiej. Podejmowała z tego powodu gości u siebie sławna Kossakowska kasztelanowa kamieńska. Po śmierci księdza Ważyńskiego w r. 1804, wziął Angiełłowicz adininistracyję biskupstwa chełmskiego i rządził niem przez lat kilka. Gdy umarł drugi biskup ruski w Galicyi ksiądz Skorodyński w 1805 roku, rząd austryjacki postanowił wznowić upadłą od wieków metropoliję ruską we Lwowie, ile że w Galicyi było kilka biskupstw tego obrządku i potrzeba się gwałtowna ukazywała nowego urządzenia hierarchii. Kiedy stolica apostolska na to się zgodziła, rząd powołał na metropoliję ruską w r. 1806 Angiełłowicza, który takim sposobem był pierwszym metropolitą i arcybiskupem lwowskim w naszych czasach. Installowany 25 Września 1808 roku, rządził kilkoma dy-jecezyjami ten metropolita, aż w roku 1809 utracił chełmską, która przeszła pod panowanie księcia warszawskiego, i wreszcie przemyślskę, która poszła, później już, pod zarząd swojego własnego biskupa. Był to biskup gorliwy i zabiegły. Urządził na nowo dwie dyjecezyje galicyjskie: lwowską i przemyślską, tak jak są dzisiaj i opisał ich granice, zapisał 8, 000 tomów dla biblijoteki kapituły lwowskiej, kościołowi metropolitalnemu podarował insygnia arcybiskupie wartości 30, 000 zł. austr. które za własne pieniądze kupił, toż samo starostwo lwowskie które nabył za 96, 000 zł. nadał metropolii. Ze zaś całkowitej summy niespłacił rządowi przed śmiercią, cesarz Franciszek umorzył pozostałość przez wzgląd na zasługi arcybiskupa, nadto matce jego 400 zł. pensyi rocznej naznaczył; Zostawił tylko jedno ulotne pisemko po polsku pod tytułem; Kto jest zaczepną stroną, Austryja czy Francyja? Jest to tłómaczenie, wyszło