Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/842

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tną tynkturą benzoesową, poczém plaster golowy jest do najdłuższego przechowania.

Angielski porter, ob. Porter.

Angielski pot. Tak nazwano chorobę, która w Anglii 1485 r. po bitwie pod Bosworth wybuchła, a obok innych oznak złośliwych, zaczynała się mocnym potem wyczerpującym siły. Przebieg jej trwał dzień jeden lub dwa, napastowała szczególniej osoby młode i silne, i wiele ludzi wtrąciła do grobu. Epidemija ta pojawiła się w r. 1506 i 1517, lecz nie przeszła granic Anglii, w innych latach nawiedzała także Szkocyję i Irlandyję. Z niesłychaną gwałtownością wybuchła 1528 r. w Anglii, a ztąd w następującym roku szerzyć się poczęła w Niemczech, Hollandyi, Skandynawii i Polsce, gdzie niemało ofiar zabrała. Przyczyny sprowadzające tę epidemiję są natury atmosferycznej i klimatycznej (Hecker, der englische Schweiss Berlin, 1834). W nowszych czasach zdarzały się niejednokrotnie epidemije, które za jedno z angielskim potem uważano we Francyi, Włoszech północnych i Niemczech, gdzie mocny pot, pozbawiający sił, towarzyszył szczególnemu rodzajowi wysypki (prosówka). Sabattier: Lettre sur une epidemie de suette vésiculaire, Beziers 1851 r.

Angielski przemysł, ob. Brytannija Wielka.

Angielski róg, po włosku: Corno inglese, instrument muzyczny dęty, drewniany, wielkością i kształtem podobny do oboji zgiętej w półkole i powleczonej skórą, tonem niższy o jedne kwintę: dzisiaj mało już używany.

Angielski szpic ob. Pies.

Angielski taniec, ob. Anglez.

Angielski trank, Kluk. Kopalnik pospolity Jund. (Arnica montana L.) Roślina do Zrosłopylnikowych (Synantherae) do oddziału baldaszkogronowych (Corymbifereae) należąca; kwiaty składane, to jest z całych kwiatków w środku, a półkwiatków na obwodzie złożone: osadnik kwiatowy nagi czyli bezplewowy; nasiona opatrzone puchem. Z 30 gatunków w tym rodzaju opisanych, u nas rośnie jeden powyżej wymieniony; ten ma korzenie cienkie, liście owalno-okrągłe, te które na łodydze wyrastają są naprzeciwległe; łodyga przeszło łokieć wysoka, na wierzchołku jej kwiat jeden, białawy, lub żółty. Rośnie na wzgórkach, szczególniej w Augustowskiem i Lubelskiem, kwitnie w Czerwcu i Lipcu. Cała roślina ma zapach mocny, gorycz wielką i ostrość, wzbudza kichanie. Korzeń, liście a szczególniej kwiaty używane w medycynie. Kwiaty te nalane spirytusem, dają wyciąg w którym zmoczone płatki płócienne i przykładane na miejsca zranione lub stłuczone, prędko je goją. S. P.

Angielski wernix, albo lakier, najdoskonalszy materyjał służący do nadawania złotawej powierzchni wyrobom metalowym (szczególniej mosiężnym, bronzowym, miedzianym i cynowym). Dla przygotowania tego rodzaju lakieru, ucierają pół uncyi bursztynu żółtego przezroczystego, takąż ilość laki i 9 granów szafranu i każde z tych ciał przesiewa się przez sito gęste; uciera się nadto 10 uncyi żywicy smoczej krwi (sanguis draconis). Takie ilości są właściwe dla metali kolorowych jak miedź i mosiądz, dla metali zaś białych wziąść należy ilość podwójną a nawet potrójną szafranu i krwi smoczej. Utarty bursztyn nalewają w flaszce, której objętość jest około 4 razy większą od objętości otrzymywanego lakieru, dziesięcioma uncyjami jak najmocniejszego spirytusu, otwór zamykają pęcherzem lub pargaminem wilgotnym, za pomocą igły przekłutym i ogrzewają w kąpieli wody wrzącej, wyjmując niekiedy igłę aby dozwolić powstającej parze uchodzić, a flaszkę co półgodziny wyjmują i poruszają: po pięciogodzinnej robocie, oziębiają, otwierają i wprowadzają ciała pozostałe, potem ją zamykają