Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/839

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tektonicznych; do najznakomitszych zaś tegoczesnych litografów angielskich należą: Roberts, Muller, Haghe, Nash, Clayton i Knight. Bliższe szczegóły o sztuce i historyi sztuki Angielskiej znajdzie czytelnik w następujących dziełach: Allan Cuningham, Lines of british painters, sculptors and architects (5 tomów; Londyn, 1829); Hamilton, The english school, a series of the most approved productions in painting and sculpture (Londyn, 1830); Passavant; Kunstreise durch England und Belgien (Frankfurt, 1833); Waagen, Kunstwerke und Kunstler in England (Berlin, 1838). F. H. L.

Angielska Wschodnio-Indyjska Kompanija, ob. Indyje Wschodnie.

Angielska ziemia (terra angelica), toż samo co czerwień angielska (ob.)

Angielski bank, ob. Bank.

Angielski błękit, zwany inaczej fajansowym lub porcelanowym, którym barwią przez odciskanie, tkaniny bawełniane i jedwabne mające tło białe. W tym celu koperwas żelazny, zupełnie wolny od miedzi, rozpuszają w wodzie, a do roztworu dodają indygo, krochmalu i gummy, za pomocą wapna indygo staje się rozpuszczalnym i tém samém łączy się z włóknami tkaniny.

Angielski buldog, ob. Pies.

Angielski dług narodowy, ob. Brytannija Wielka.

Angielski handel, ob. Brytannija Wielka.

Angielski herb, ob. Brytannija Wielka. — Angielski herb w Astronomii, nazwa konstellacyi Liry (ob.)

Angielski język zanim doszedł do dzisiejszego kwitnącego stanu, przez różne przechodził koleje, z których każda zachowała pewne wpływy na jego rozwój ostateczny. Przed wtargnięciem Rzymian używane były w Brytanii języki celtyckie (ob.): cymbryjski i gadelski, istniejące jeszcze po dziś dzień w większej części Walii i Irlandyi, jakoteż w górzystych okolicach szkockich. Rzymianie w Brytanii nie wyparli zupełnie tych języków, jak to uczynili w Gailii, tylko oczywiście zmniejszyli jego zakres samym już faktem zakładanych osad i wprowadzeniem języka łacińskiego do rozpraw sądowych; mnóstwo też wyrazów łacińskich z owej epoki przechowało się w żyjących dotąd narzeczach celtyckich. Kiedy później, od połowy piątego wieku, Germani z krajów nadbrzeżnych morza północnego wielkiemi massami przybywali do Brytannii i łącznie z osiadłemi już pod rządem Rzymian Niemcami, oddzielne tu gruntowali królestwa, mieszkańcy celtyccy nietylko zupełnie zostali ujarzmieni, ale nawet po wielkiej części wytępieni, lub przynajmniej wraz ze swym językiem wyparci dalej na zachód, tak iż pod koniec szóstego wieku mowa Anglosaxońska (ob.) w wyłączném była użyciu całej dzisiejszej Anglii, z wyjątkiem tylko stron południowo-zachodnich (Cornwallis i Devonshire), w czém jednocześnie wielce poparł Ją wprowadzony przez Augustyna (ob.) chrystyjanizm; jakkolwiek i teraz missyjonarze chrześcijańscy wraz z nową nauką, niejeden znowu wyraz łaciński dodali do języka Anglosaxonów. Za to zdobywcy mało tylko przyswoili sobie pierwiastków celtyckich; narzecze ich zostało językiem kościelnym, a nawet od końca ósmego stulecia, obok łacińskiego, językiem piśmiennym. Napady Duńczyków od 780 do 1016 roku i panowanie ich, mianowicie w północnej stronie Anglii, nie sprowadziły nowego języka, lecz tylko niektóre nowe wyrazy, do anglosaxońskich zresztą zbliżone. Po bitwie pod Hastings, w 1066 r., Normandowie zostali władzcami Anglii, i siłą miecza swoją mowę północno-francuzką podnieśli do godności języka dworu, szlachty i literatury; język anglosaxoński bowiem trwał wprawdzie w uściech ludu, lecz mało co używany był na piśmie (ob. Angielska literatura). Utwory literackie, pisane przed wojnami ba-