Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/814

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

podobno w zepsuciu tłómaczenia słowa narzut. Upoważnienie na tego rodzaju pocztę wydawała kancellaryja królewska. Później miasta, wołały składać pieniądze, ażeby uwolnić się od ciężaru p odwód. Zygmunt I w r. 1524 wezwał miasta, ażeby z niemi w tej mierze układ uczynić. Pozostały z tego czasu różne ceny zapłaty od koni i składki. Dopiero Władysław IV ustanowił pocztę. Metryki litewskie zawierają różne przywileje miast, w których od ciężarów dawania pod-wód były wolne. Tak Kijów, główny skład towarów od Czarnego do Bałtyckiego morza od angarii został wolny. Pograniczne atoli województwa dawać inu-siały albo podwody, albo na nie pieniądze. W urządzeniu opłat województwa Bracławskiego przez Jana Wołczkiewicza 1561 r. w aktach metryki litewskiej widzimy, że na utrzymanie tych podwód, powiat Winnicki po trzy grosze z dymu naznaczył, powiat zaś bracławski przy dawnym zwyczaju pozostał. Kiedy w Polsce r. 1564 (Vol. Legum II, 670) podatek pocztowy naznaczony został, wtenczas i w Litwie się rozszerzył; nakoniec po unii, z dóbr szlacheckich w województwach pogranicznych upadł (Czacki o Litewskich i Polskich prawach I. Kronika Bielskiego. Naruszewicz. Starożytności polskie). K. Wł. W.

Angaryjacyja, tak się nazywa w czasach wojennych zabór statków prywatnych na cele rządowe, dozwalający nawet wyładowywać okręty już naładowane, dla użycia ich w usłudze publicznej. Angaryjacyja zwykle miewa miejsce w czasie wielkich wypraw morskich, jeżeli nagła zachodzi potrzeba przewiezienia znacznej ilości amunicyi, żywności, wojska i t. d.: najczęściej jednak rząd poczuwa się do obowiązku wynagrodzenia właścicielom tych statków szkody przez angaryjacyję poniesionej.

Angażant (Agażant), z francuzkiego przyswojone: oznacza mankietki długie kobiece z forbotami czyli koronkami. Stroiły dziwnemi angażantami i głowy swoje polskie niewiasty. Zjawiły się one w końcu XVII wieku, w początkach panowania Stanisława Augusta, częsta jest wzmianka w pisarzach naszych.

Angel, moneta w dawnym systemacie angielskim; 2 angla składało 1 gwineę (ob). Angel dzielił się na 10 szyllingów.

Angela ob. Aniela.

Angelbeck (Jan Gerhardt), gubernator i dyrektor dawnych posiadłości hollenderskich na wyspie Ceylon, ur. 1727 w Wittmund w Fryzyi Wschodniej, w Halli uczył się teologii, w Gettyndze i Jenie prawa, po czem w swojem mieście rodzinnym został adwokatem. Dla długów zmuszony uciekać, udał się w 1750 roku w drogę do Indyj Wschodnich; przebywszy jednak lat kilka na przylądku Dobrej Nadziei, przeniósł się do Batawii, gdzie jako adwokat wielkiego doznał powodzenia. Wysłany następnie do Bengalu i do Ceylonu, spośredniczył między władzą tej wyspy a Hollendrami pokój, dla tych ostatnich nader korzystny, za co r. 1769 mianowany został gubernatorem w Mandura, a r. 1781 namiestnikiem Malabaru, gdzie stolicę Cohin tak ufortyfikował, że Anglicy podczas wojny z Hollandyją nie śmieli jej attakować. W 1787 wysłany został na dyrektora i gubernatora Ceylońskiego, którą to ważną posadę piastował do 1796 roku, gdzie Anglicy zabrawszy Ceylon, zdobyli także szturmem stolicę jego Colombo. Angel-beck miasta tego jednak nie opuścił aż do śmierci; umarł r. 1799, zostawiając ogromny majątek, który przy nieposzlakowanej w urzędowaniu prawości zawdzięczał jedynie szczęśliwym spekulacyjom handlowym.

Angeli (Jakób de Scarparia), filolog, urodził się w drugiej połowie XIV wieku w Scarparia, niedaleko Florencyi, uczeń sławnego Chryzolorasa, autor bijografii Cycerona, p. t.: Historica narratio de vita rebusque gestis M. T. Ciceronis (Berlin, 1553). — Angeli (Pietro degli), sławny humanista i poeta, ur.